Najciekawsze historie z Olsztyna. Podsumowanie na okładkach

Oto wyjątkowi bohaterowie, których przybliżaliśmy przez ostatni rok. Wybraliśmy pierwsze strony ?Magazynów Olsztyn?, piątkowych dodatków lokalnych do ?Wyborczej?.

Oto opowieść pierwsza...

Tworzą historię, bo jako pierwsi w Polsce starają się uniemożliwić zbiorowe polowania, w których uczestniczą tabuny myśliwych. Jak trzeba, staną na linii ognia.

Na Mazury przyjechali z różnych miejsc Polski. Magda z Olsztyna. Z wykształcenia jest polonistką, jej mąż Arek zootechnikiem. Z Warszawy są Paulina, Ewa i Jacek. One niewiele mówią o sobie, o nim wiem, że był kiedyś pedagogiem ulicy. Reszta jest z Podlasia. Czarny i Iza mieszkają razem, on - pracownik sezonowy, ona - mechanik samochodowy. Asia jest plastyczką i wokalistką folkową, Karolina prosi, żebym nie pisał, czym się zajmuje. Prawie wszyscy są po trzydziestce, żadne z nich nie je mięsa. Myśliwi nazywają ich ekoterrorystami. W pewnym sensie tworzą historię, bo jako pierwsi w Polsce czynnie starają się uniemożliwić prowadzenie zbiorowych polowań, w których uczestniczy od kilkudziesięciu do ponad setki myśliwych. Chodzą za nimi krok w krok, jak trzeba stają na linii ognia. Pytam, po co?

Czarny: - Bo to zabijanie zwierząt dla samej przyjemności.

Magda: - Nie ma we mnie zgody, by w taki sposób traktowano dzikie zwierzęta. Płoszone, stresowane, często ranione i pozostawione w lesie konają w męczarniach.

Arek: - Mnie irytuje, że oni traktują las jako własność niemalże prywatną. To takie szlacheckie podejście: teraz my, państwo, się bawimy, a innym wara.

Jacek: - Wiem już, jak to jest być osaczonym jak zwierzę. Stoisz w lesie, słyszysz strzały, huk, pokrzykiwania naganiaczy. Nie masz większych szans na ucieczkę.

To jeden z legendarnych olsztyńskich fotografów. Jego dorobek jest imponujący. Liczbę zgromadzonych przez siebie klatek zdjęciowych ocenia na 100 tys. Wśród nich ok. 30 tys. to fotografie lotnicze. Wykonywał je z wynajmowanego samolotu, choć jak sam przyznaje, nie było to tanie przedsięwzięcie. Powszechnie znany jest ze swoich zdjęć, na których pokazuje, jak przez dziesięciolecia zmieniał się Olsztyn. Jak przyroda ustępuje miejsca cywilizacji, a dawne kamienice - nowej zabudowie. To właśnie on jest autorem serii historycznych już zdjęć z 1965 roku, wykonanych w ostatnich dniach funkcjonowania w Olsztynie linii tramwajowych. Wielu olsztynian zapewne nie jest świadomych, że to dzięki jego zdjęciom dowiedziało się, że tramwaje w Olsztynie kiedyś w ogóle były.

Jak mówi, teraz sprzęt fotograficzny w zasadzie zawiesił już na kołku. - Nie chce mi się fotografować - przyznaje wprost. Ale znalazł czas, by wybrać fotografie - oczywiście tylko w czerni i bieli - do najnowszego albumu fotograficznego. Nadał mu tytuł "Olsztyn". Oglądając go, mamy okazję porównać to, co było kiedyś, z tym, co teraźniejsze. Zaskakuje ilość zieleni w Olsztynie, i alejowy charakter niektórych ulic, które dzisiaj już go zatraciły. Są na nich początki Kortowa i nieistniejące już budynki w mieście. Takiej utraconej zabudowy jest w Olsztynie dużo. - Żałuję, że niektórych zdjęć nie zrobiłem. Na przykład na ul. Osińskiego była kiedyś taka niska zabudowa, ale nie pomyślałem, żeby ją sfotografować - ubolewa fotograf.

Następne, po wydaniu albumu o Olsztynie, marzenie Jerzego Walugi to zorganizowanie jeszcze pokazu fotografii zrobionych podczas jego zagranicznych wojaży. W swoich archiwach ma zdjęcia wulkanicznych pejzaży na Islandii, ogromnej zapory wodnej Grande Dixence w Szwajcarii czy jeziora Bajkał. - Wystawa nosiłaby tytuł "Cztery strony świata". Ciągle o niej myślę - przyznaje.

Możesz wszystko. Bez względu na to, w jakiej sytuacji się znalazłeś. Takie jest motto Kasi.

Dwudziestoczteroletnią Olę Kamudę z Elbląga poznałam kilka miesięcy wcześniej. Wyróżniała się z grupy studentów dziennikarstwa, z którymi mam zajęcia na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Aktywna, przygotowana, rozsądnie odpowiadająca, zawsze obecna na każdych - bez wyjątku - zajęciach. Nie zdawałam sobie wówczas jeszcze sprawy, jak wiele musi ją to kosztować. Oprócz dziennikarstwa i komunikacji społecznej studiuje także filologię rosyjską, na którą poszła, by wspierać młodszą o niemal dwa lata siostrę Kasię. Obie siostry mówią, że od zawsze były ze sobą bardzo blisko i to, co przeżyły, sprawiło po prostu, że zżyły się jeszcze bardziej. - Często myślę, że gdyby to spotkało mnie, Kasia też by postąpiła w ten sam sposób. To taka siostrzana miłość - mówi Ola.

9 maja 2009 roku to dzień, który obie chciałyby wymazać z pamięci. - Zawsze mamy problem z tą datą, bo ilekroć staramy sobie przypomnieć, ile to lat już minęło, a zazwyczaj musimy to robić przy okazji kolejnego reportażu czy wywiadu, patrzymy na siebie i same siebie pytamy, czy to cztery, pięć, czy może już sześć lat temu. To chyba dlatego, że nie chcemy o tym pamiętać. To nie są miłe wspomnienia. Staramy się je podświadomie wyprzeć - mówi Ola.

Tego dnia wszystko się zmieniło. Ola pamięta go, ale chyba tylko dlatego, że skutki tego, co się wtedy wydarzyło, widzi na co dzień. Kasia pamięta jedynie chwile przed wypadkiem. - Wiem, co było wcześniej. Samego zdarzenia i tego, co się wydarzyło potem, już nie. Mam jakieś przebłyski, jak leżę. Ale nie wiem, czy to pamiętam, czy sobie wyobrażam - mówi.

Kasia spotkała się ze znajomymi. Poszli na polanę oddaloną o 2 kilometry od jej domu, na której często spotykała się młodzież. Miała wtedy 15 lat. - Ktoś rzucił pomysł, że będziemy wchodzić na słup energetyczny. Tak dla zabawy - wspomina Kasia. Tam poraził ją prąd.

Zawieźli ją do szpitala w Elblągu. Od razu amputowali jej nogę, bo była cała zwęglona. Z Elbląga została przetransportowana do Krakowa, gdzie amputowano jej obie ręce. - Lekarze wciąż nie ukrywali przed nami, że tu nie chodzi o jej ręce czy nogi, tylko o życie. Kasia miała bardzo rozległą ranę na brzuchu, poparzenia wewnętrzne, przeszła rekonstrukcję jelit, dlatego do tej pory jest na diecie i musi przestrzegać odpowiedniego trybu życia - opowiada Ola.

Porażona siostra miesiąc leżała na intensywnej terapii. - Od razu zdecydowałam, że opieka nad nią to mój priorytet. Nie chciałam, żeby wszystko spadło na głowę mamy - wspomina starsza siostra. Pamięta, jak bardzo bały się z mamą chwili, gdy trzeba będzie powiedzieć Kasi o tym, co się stało. Informację przekazała szpitalna psycholog. Kasia, gdy jej wysłuchała, odpowiedziała po prostu: "Aha". Na tyle pozwoliły jej zażywane środki przeciwbólowe. Mimo to Kasia przyznaje, że z pobytem w szpitalu wiążą się dobre emocje, bo spotkała tam wiele życzliwych osób. - Choć było naprawdę ciężko. Po wybudzeniu ze śpiączki musiałam uczyć się od nowa oddychania, siadania, wstawania, leżenia, zasypiania w odpowiedniej pozycji. To wszystko zajęło mi naprawdę dużo czasu. Było z tym mnóstwo pracy - wspomina.

Z artykułu dowiedzieliśmy się, jak sobie teraz radzi w dorosłym już życiu.

Jaka jest dzisiejsza młodzież? Także taka jak ta niezwykła piątka z olsztyńskiego ogólniaka nr 2. Nazwali się Łowcami Sztuki. Widać, że są pełni zapału i entuzjazmu w tym, co robią. Na co dzień uczą się w dwujęzycznej klasie drugiej w Liceum Ogólnokształcącym nr 2 przy ul. Małłków w Olsztynie. Pierwsze skrzypce w grupie gra Laura Eliszewska. To ona próbowała zachęcić różne osoby do udziału w projekcie, który wymyśliła. Początkowo bezskutecznie. W końcu przyłączył się Miłosz Sobieski zu Schwarzenberg, a potem zaczęły dochodzić kolejne osoby - Weronika Drabik, Kamila Olender oraz Natalia Maślany. - Choć wcale nie utrzymywaliśmy ze sobą bliższych kontaktów - przyznaje Laura. I wspomina: - Łowców Sztuki próbowałam zrealizować już rok wcześniej, ale wtedy nie udało mi się zebrać grupy osób, która by się w to zaangażowała. Nie poddałam się i po kilku miesiącach ponownie się do tego zabrałam.

Nazwa grupy - Łowcy Sztuki - wiele mówi o tym, czym się zajmuje. Szukają, a właściwie odkrywają młodych ambitnych artystów, swoich rówieśników, którzy na co dzień coś tworzą, ale tylko do szuflady i nie mają okazji zaprezentować swojej twórczości innym. - Co tworzą? Filmy, robią zdjęcia, zajmują się literaturą, ale z różnych powodów nie mają możliwości pokazać się szerszemu gronu publiczności - mówi Laura Eliszewska. - My jesteśmy od tego, by poprzez swoje działania wyłowić takie osoby z tłumu i dać im możliwość wyjścia do ludzi.

Było o tyle łatwiej, że i wśród Łowców są osoby, które coś stworzyły i niemal nikt o tym nie wie. - Ja na co dzień trochę maluję i rysuję. I to właśnie była taka przysłowiowa twórczość do szuflady. Działalność w naszej grupie, kontakt z innymi twórczymi osobami, pomogły mi uwierzyć, że to co tworzę ma sens - podkreśla Kamila Olender.

Gdy panią Annę Korybut-Dziemidowicz, olsztyniankę z urodzenia, odwiedziliśmy, w jej pracowni panował martwy sezon. Tylko dlatego mogliśmy spokojnie porozmawiać. Gdy pracy jest dużo, byłoby to niemożliwe. Klienci dowiadują się o jej umiejętnościach głównie pocztą pantoflową. Tak jest od początku. - Nawet nie próbuję się reklamować, bo tej pracy jest i tak nawał - przyznaje. - Już na samym początku wszyscy, nie wiadomo skąd, wiedzieli, że ja te sztandary robię. Zjeżdżali z różnych stron na tę naszą wieś, nawet gdy czasami nie sposób było do nas drogą dojechać - wspomina pani Ania. - W końcu musiałam wziąć sąsiadkę do pomocy. Mąż patrzył na nas trochę jak na wariatki, ale nam w końcu zaczęło to wychodzić. Z czasem zakochałyśmy się w tej pracy. Ale nawet nie wiem, jak to się stało. Przecież nigdy nie miałam ciągot ani do igły, ani do maszyny - przyznaje artystka, spoglądając w kąt, gdzie stoi stary Pfaff, kultowa maszyna do szycia, datowana na 1889 rok. - Prawdopodobnie jest starsza niż te chorągwie, które teraz odnawiałam. I tylko ona sobie radzi w tej pracy - dodaje.

Swoje sztandary liczyła do 120. - Potem się zgubiłyśmy - przyznaje. - A to było jakieś 10 lat temu.

Ile trwa praca nad sztandarem? Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Niektóre są szybkie do zrobienia, inne bardzo pracochłonne. Jak w ciągu roku trzeba ich zrobić siedem czy osiem, to można wytrzymać. Jak więcej, zaczyna się areszt domowy - jak mówi - i praca przez 12 godzin dziennie. Bardzo ciężka, fizyczna praca. Sztandarów potrzebuje wojsko, policja, straż pożarna, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa, szkoły. - Wygląd niektórych, chociażby dla mundurówki, jest opisany w Dziennikach Ustaw. Przy ich wykonywaniu nie ma za dużego pola manewru. Sztandary policyjne, które robiłam kilkukrotnie, to trudne wyzwanie. Mają skomplikowane wzory. Podobnie ze sztandarami wojskowymi. Są małe, ale pieruńsko wymagające. Zdarzało się, że mieliśmy już środek takiego sztandaru dla wojska w zasadzie gotowy, ale tkanina zaczynała się źle układać i trzeba to było poprawiać. Sporo było też przygód ze zszywaniem sztandarów. Zdarza się, że w pewnym momencie te połączone elementy zaczynają się źle układać. Kiedyś brałam do tego krawcowe, jedna to była nawet z naszej rodziny. I ona mi wszystko opowiedziała, nauczyła i teraz już sama to wszystko robię, a sztandary się świetnie układają.

Ile to już ciepłych słów spłynęło na olsztyńską Bibliotekę Multimedialną przez ponad 10 lat jej istnienia? Ale ludzie, którzy w niej pracują wciąż starają się olsztynian zaskakiwać.

Kolejnym ich sukcesem było wyróżnienie w światowym konkursie BibLibre International Library Marketing, organizowanym przez IFLA, czyli Międzynarodową Federację Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich. Tematem konkursu był marketing w bibliotece. Wzięło w nim udział 71 bibliotek z 26 krajów z całego świata. Planeta 11 została doceniona za happening "Zaczytani-Zabiegani", który odbył się w maju niemal rok temu. Głównym punktem imprezy był bieg z książką. I właśnie ta nietypowa forma promowania czytelnictwa spodobała się jurorom z IFLA.

- Rzeczywiście, kilka nagród Planeta 11 już przez te lata dostała, ale ta najnowsza nagroda jest szczególnie cenna, bo została przyznana przez Międzynarodową Federację Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich - mówił Jacek Smółka, kierownik Planety 11. - To ma duże znaczenie prestiżowe, choćby dlatego, że zostaliśmy wyróżnieni jako jedyna biblioteka z Polski. Cieszy nas, że taka wydawałoby się lokalna impreza, jak bieg z książką została uznana za jedno z najważniejszych wydarzeń bibliotecznych na świecie. - Żeby promować czytelnictwo, trzeba szukać niestandardowych rozwiązań. Jednym z celów istnienia takiej biblioteki jak Planeta 11 jest łamanie stereotypów. A jednym ze stereotypów jest to, że czytelnik książek to ktoś kto raczej jest niezainteresowany kulturą fizyczną i wolny czas spędza w zaciszu domowym. To oczywiście nieprawda i szczerze mówiąc, mam nadzieję, że takie myślenie to przeszłość. Sam pomysł powstał spontanicznie.

I dodał: - Pracuję tu 10 lat, a biblioteka ma ponad 11 lat, więc jestem prawie od początku. Jej otwarcie to było duże wydarzenie, bo to była nowość na skalę kraju. Jej powstanie zmieniło wizerunek bibliotek i pokazało, że mogą to być miejsca nowoczesne i dynamiczne. To były zupełnie inne czasy niż teraz. Nie było tak powszechnego dostępu do internetu, nie było jeszcze YouTube?a. Więc wypożyczanie multimediów, które posiadamy do dziś, było dużą atrakcją. Pamiętam kolejki wokół lady i przy stanowiskach internetowych. Mieliśmy ponad 1 tys. wypożyczeń dziennie. Powstanie Planety 11 to był strzał w dziesiątkę.

Na wymarzony urlop można polecieć samolotem. Można też na wakacje wybrać się autostopem. A ilu z was próbowało złapać stopa na morzu lub oceanie? Ten sposób podróży wybrali olsztynianka Milena Czarnecka i jej kompan Bartek, którzy jachtami przedostali się z Teneryfy na Wyspy Zielonego Przylądka, a potem na Martynikę i Dominikę na Karaibach.

- Byłam akurat w trakcie pisania pracy magisterskiej i stwierdziłam, że chciałabym rozpocząć jakiś nowy etap w swoim życiu - opowiadała. - Z racji tego, że kocham żeglarstwo i tę nieskończoną przestrzeń na wodzie, uznałam, że muszę jak najszybciej skończyć magisterkę, spakować wspomniany plecak, wyczyścić sztormiak i wyruszyć na Wyspy Kanaryjskie. Potrzebowałam jednak kompana. Pomógł szczęśliwy zbieg okoliczności. Odezwał się do mnie Bartek, kolega, którego poznałam kiedyś na jednym z rejsów. On w tym samym czasie wpadł na ten sam pomysł co ja i zapytał mnie, czy płyniemy. Do ustalenia pozostał więc już tylko termin podróży. Na początku wcale nie myśleliśmy o jachtostopie. Od października do stycznia odbywały się regaty transoceaniczne z Kanarów na Karaiby. Ogłaszaliśmy się więc w internecie, licząc, że uda się nam dołączyć do którejś z regatowych załóg. Nie udało się. Polecieliśmy do Las Palmas na Gran Canarii, gdzie mieszkaliśmy tydzień. Skorzystaliśmy przy tym z couchsurfingu [umożliwia znalezienie turystom darmowego noclegu - red.]. W tym czasie rozwieszaliśmy w porcie ogłoszenia, licząc, że ktoś zabierze nas na pokład swojej łodzi. Konkurencja w tych poszukiwaniach jest jednak bardzo duża. Na tablicach ogłoszeń i w witrynach restauracji po prostu brakuje miejsc. Tylu jest chętnych, żeby znaleźć transport. Trzeba więc chodzić od łodzi do łodzi, pytać o miejsce na pokładzie lub liczyć, że ktoś odpowie na ogłoszenie zostawione na tablicy. Po tygodniu szukania jachtu przenieśliśmy się na Teneryfę. Już nie szukaliśmy załóg regatowych, a jakiegokolwiek transportu przez ocean. Aby jeszcze zwiększyć swoje szanse, wpadliśmy na pomysł, że nie płyniemy bezpośrednio na Karaiby, a zamiast tego najpierw na Wyspy Zielonego Przylądka. Ten plan udało się zrealizować. Pierwsza załoga, która zgodziła się nas wziąć, to byli Polacy.

Znany lekarz ginekolog i onkolog, wygrał ubiegłoroczne głosowanie w plebiscycie "Wyborczej". Głosowanie pokazało, że jako lekarz, ma wierne grono fanów. To pacjentki i pacjenci, którzy doceniają jego pracę i zawdzięczają mu zdrowie oraz to, że mogą mieć dzieci. Jego kandydaturę wsparło także spore grono współpracowników, co wcale nie jest oczywiste, że koledzy i koleżanki po fachu głosują na człowieka ze swojego środowiska. Głos na niego oddało 40 proc. wszystkich uczestników plebiscytu. Nigdy w historii naszych plebiscytów nie było tak dużej różnicy między zwycięzcą z pozostałymi kandydatami do tytułu.

Doktor nauk medycznych Tomasz Waśniewski jest ordynatorem oddziału ginekologiczno-położniczego olsztyńskiego Szpitala Wojewódzkiego. Wystarczyło mu 20 lat w zawodzie, by wypracować sobie wielką renomę wśród pacjentek i to nie tylko z Olsztyna. Przyjeżdżają do niego z różnych miast na konsultacje ginekologiczne i onkologiczne. Coraz większą grupę stanowią też pary, które mają problemy zdrowotne i nie mogą zajść w ciążę.

Tomasza Waśniewskiego bardzo dobrze zapamiętał nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie Witold Karpiński, późniejszy dyrektor olsztyńskiego ogólniaka nr 3 przy al. Sybiraków. - To jeden z bardziej dynamicznych i inteligentnych ludzi, z jakimi miałem możność pracować w liceum. Miał wyjątkowo szerokie zainteresowania - od koszykówki przez muzykę po zainteresowania człowiekiem, jego tajemnicami, w tym odrobiną historii. Oczywiście żałuję, że poszedł drogą zainteresowań ciałem i duszą człowieka, a nie historią, ale wiem, że w tym wszystkim, co robi, znalazł swoją pasję, którą może rozwijać - mówił.

Jest legendą, choć przede wszystkim za granicą. Gdy ktoś mówi o niej, że jest najlepsza, nie udaje zaskoczonej. Joanna Jędrzejczyk, czyli JJ, zawodniczka mieszanych sztuk walki (MMA), wcześniej bokserka tajska, najlepsza na świecie w swojej dyscyplinie. Spotkaliśmy się z nią chwilę przed jej kolejnym wylotem do USA, dokąd została zaproszona na premierę telewizyjnego reality-show "The Ultimate Fighter", w którym szkolić będzie młodych zawodników MMA.

JJ o sobie

** O dzieciństwie

Zawsze byłam najbardziej aktywna z całej rodziny. I najbardziej zadziorna. Kiedy starsze dzieci gnębiły nas, ja pierwsza, choć najmłodsza, rzucałam się do nich.

** O problemach finansowych

Były momenty w życiu, że siedziałam sama w Holandii, gdzie trenowałam, z pięcioma euro w kieszeni i nie wiedziałam, czy kupić sobie chleb, czy bilet na trening. Zawsze jednak kasa skądś w końcu spływała.

** O urodzie i bliznach

Najbardziej się bałam kalafiorów. Robią się od pęknięcia chrząstki w uchu. Ale już wiem, gdzie chirurdzy potrafią to naprawić. Mam też powybijane palce w stopach, więc nawet niedawno zorientowałam się, gdy przymierzałam szpilki, że potrzebny mi jest większy rozmiar niż dotychczas.

** O treningach z mężczyznami

W Polsce nie ma kobiet na moim poziomie. Lubię walczyć z facetami, lubię dostać i lubię oddać.

** O swoim motto

"Inne walczą o zwycięstwo, ja żeby być legendą". Chcę się zapisać w historii. I to się już dzieje. Pas mistrzyni, o czym tu w Polsce może mało kto wie, jest jak złoto olimpijskie.

** O mieszanych sztukach walki MMA

Czas spojrzeć na MMA jak na zwyczajny sport, a nie chuligańskie mordobicie.

** O swojej skromności

Kiedy słyszę: "Jesteś najlepsza", odpowiadam "Wiem, dziękuję". Ludzie mi potem zarzucają, że jestem zbyt pewna siebie. Nie muszę być skromna. Ciężko na to pracowałam, żeby być tu, gdzie jestem.

Wspólna Europa to wolność, spełnienie marzeń, rozwój, a wyjść z Europy, to jakby wyrwać sobie korzenie. Oto pięcioro olsztynian i kilkanaście argumentów, dlaczego warto być w Unii Europejskiej. Powiedzieli nam to w chwili, gdy UE zaczęła uwierać ?dobrą zmianę?.

7 maja w Warszawie - w Dniu Europy - opozycja organizuje marsz pod hasłem "Jesteśmy i będziemy w Europie". - To święto naszej europejskości, święto wspólnoty ludzi szanujących wartości europejskie, wartości demokratyczne, święto ludzi, dla których ważna jest wolność - mówi Mateusz Kijowski, lider Komitetu Obrony Demokracji. Zapowiedział, że uczestnicy marszu będą chcieli podkreślić, że "Polacy kochają Europę, są Europejczykami". - Nie damy się wypchnąć z Europy. Jesteśmy i będziemy w Europie - dodaje.

A co dla nas znaczy "Europa"?

** IRENA TELESZ, olsztyńska aktorka

Europa jest dla mnie ważna, bo w niej osadzona jest Polska. Polska ze swoją historią, z jej bogactwem kulturowym, wspólną pamięcią obywateli i także z różnicami, które mogą nie tylko dzielić, ale powinny także, poprzez tradycję tolerancji, łączyć społeczność naszego kraju.

Nie wyobrażam sobie wyjścia z Europy, bo to jakby o sobie zapomnieć. Jakby wyrwać korzenie. Wyjść z Europy to zacząć budować coś od początku na niestabilnym podłożu, nie patrząc na silny fundament przeszłości i wartości, wypracowanych przez wieki trudnej europejskiej współpracy.

Co dzięki Europie zyskałam? Zyskałam swobodę myślenia, wyrażania opinii, świadomość partnerstwa z ludźmi wyznającymi podobne idee, jak również mądrość różnienia się i niezgadzania się z tymi, którzy mają inne poglądy, przy jednoczesnej akceptacji dla ich prawa do własnych opinii. Europa to także lata pokoju dla moich dzieci i wnuków. W wymiarze ekonomicznym Europa to możliwość awansu cywilizacyjnego, rozwoju ekonomicznego, szansa na rozwój gospodarczy Polski. Europa to także wolność. W tym wolność podróżowania, mieszkania i pracy. To paszport w ręku i swoboda przemieszczania się. Coś, co dla pokolenia moich wnuków jest oczywiste, dla mnie jest zmianą niezwykłą w porównaniu z czasem, w którym wiza, ale i samo posiadanie paszportu zależało od humoru kapryśnych urzędników. Wyprowadzka z Europy, czy to polityczna na kształt Brexitu, czy też w formie braku szacunku dla instytucji państwa demokratycznego jak Trybunał Konstytucyjny, sądy czy media, to ponowne zamknięcie naszej wolności w stodole, z której przez szczeliny w deskach będziemy z zazdrością podglądać innych.

** STANISŁAW CZACHOROWSKI, profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego

Unia Europejska jest ukoronowaniem marzeń i zabiegów wielu pokoleń nie tylko Polaków. Jest symbolem rozwoju cywilizacji. Europa to ciągła i nieustająca odpowiedzialność i wyzwanie. Bo nic nie jest dane raz na zawsze, co najdobitniej uświadamiają silne nastroje nacjonalistyczne. Unia Europejska jest znakomitym pomysłem na współistnienie bez wojen i nieustannego przesuwania granic. Mogę jechać do Wilna do rodziny jak do swojego miasta, bez szabelki, konfliktów, przepychanek. I nie czuję się zagrożony, gdy na Warmii i Mazurach mieszkam z Ukraińcami, Portugalczykami, Niemcami czy Francuzami.

Około 20 tys. młodych ludzi wzięło udział w wielkiej paradzie ulicami miasta, która tradycyjnie rozpoczyna Kortowiadę, czyli zapewne jedne z najlepszych juwenaliów w Polsce. Inauguracja godna była jednych z największych juwenaliów w Polsce. Przed godz. 11 tysiące studentów zebrało się na Starym Mieście. Przejęcie władzy tym razem odbyło się na przyczepie ciągnika ustawionej koło mostu św. Jakuba, gdzie symboliczne klucze do miasta studentom wręczył prezydent Piotr Grzymowicz, ubrany w koszulkę Kortowiady. Chwilę później przy głośnej muzyce z głośników ustawionych na przyczepach rolniczych, parada ruszyła w kierunku miasteczka akademickiego. W kulminacyjnym momencie pochodu tłum studentów ciągnął się od Starego Miasta po Kortowo.

Mieszkańcy, którzy stali na trasie parady, w tłumie szukali studentów przebranych w najbardziej pomysłowe stroje. Jak zwykle były postacie znane z bajek, komiksów czy filmów. Wśród nich Indianie, kowboje, komandosi, gejsze, ale także Smerfetka, kilku Spidermanów, Supermanów czy Obelix.

Nie brakowało nowatorskich pomysłów, których w poprzednich latach nie było. Rafał, student Wydziału Matematyki i Informatyki przebrał się za kostkę Rubika. - Opracowanie i zbudowanie całej konstrukcji, w czym pomagała mi moja dziewczyna, zajęło mi raptem dwie godziny - mówi. - Było jednak warto, bo parada kortowska to święto wszystkich studentów i trzeba się na niej pokazać z dobrej strony.

W tłumie wyróżniali się jaskiniowcy z Wydziału Nauk o Środowisku. - To ludowy strój z wymyślonego przez nas Międzypodlesia, regionu, gdzie podobno tak ubrani ludzie chodzą po ulicach - żartowali bracia Grzegorz i Paweł, odziani w skóry zwierząt. - Wykorzystaliśmy do tego aż cztery skóry z dzików.

Jedną z postaci, z którą studenci najchętniej robili sobie pamiątkowe zdjęcia, była Anna, ubrana w różowe pudełko, do złudzenia przypominające opakowanie od lalki Barbie. - Co prawda studiuję teraz w Gdańsku, ale wcześniej byłam w Olsztynie na UWM - mówi. - Kortowiady nie mogłam przegapić, bo to najlepsze juwenalia w kraju. Zdaję sobie sprawę, że mój strój wygląda na mało ambitny, ale to tylko pozory. Pracowałam nad nim aż sześć godzin i zużyłam mnóstwo bibuły, wiele metrów taśmy oraz folii.

Ryszard Afeltowicz podczas wyborów w 1989 roku z namaszczenia demokratycznej opozycji czuwał nad przebiegiem głosowania. - Przedstawiciele Komitetu Obywatelskiego w Olsztynie zaproponowali mi, abym reprezentował ich w Wojewódzkiej Komisji Wyborczej. Znali mnie i ufali - opowiada Afeltowicz, który był wtedy w Solidarności prokuratorów. Tak został wiceprzewodniczącym komisji wyborczej. Miał patrzeć władzy na ręce i zbierać informacje na temat przebiegu głosowania. Zdecydował się na to zadanie, choć wiedział, że spadnie na niego sporo obowiązków, ale także że ściągnie na siebie uwagę aparatu represji, który ciągle inwigilował przedstawicieli opozycji. - Nie da się ukryć, że nikt z nas wciąż nie wiedział, czego możemy się spodziewać po ówczesnej władzy - dodaje.

Noc z 4 na 5 czerwca w Urzędzie Wojewódzkim, gdzie siedzibę miała komisja wyborcza, była szczególna. To tam tworzyła się nowa historia Polski. Widać było, kto jest życzliwy dla opozycji, a kto nie. Przewodniczącym komisji był prezes Sądu Okręgowego w Olsztynie. Mówili o nim, że był żarliwym działaczem partyjnym, który gorliwie wykonywał polecenia władz. - Gdy po północy otrzymywaliśmy pierwsze wyniki z komisji obwodowych, zobaczyłem, jak stopniowo, z każdym oglądanym protokołem, twarz prezesa blednie. I po nim, i po innych przedstawicielach tamtej władzy widać było ogromne nerwy, gdy wszystko zaczęło się im rozsypywać. Ale momentem przełomowym był chyba ten, kiedy dotarły wyniki głosowania z obwodu zamkniętego w szkole milicyjnej w Szczytnie. I tam też wygrali kandydaci Solidarności! Skoro komuniści przegrali w takim miejscu, stało się jasne, że nic już nie uchroni ich od klęski. Pamiętam tę ogromną radość po naszej stronie. Takiej skali zwycięstwa nikt się nie spodziewał - wspomina Ryszard Afeltowicz.

Pisaliśmy o tym, że rozpoczęły się ostatnie przygotowania do kolejnej edycji Olsztyn Green Festival. Wszyscy podkreślają, że drugiego takiego wydarzenia nie ma na muzycznej mapie Polski. Tutaj łączą się dobrą muzyka, ze wspaniałym otoczenie olsztyńskiego Jeziora Ukiel z ekologią, rekreacją i aktywnością, które są tematami wiodącymi w czasie imprez towarzyszących festiwalowi.

To było marzenie jej rodziców. Dlatego sprzedali wszystko, co mieli w Warszawie, zamknęli za sobą wszystkie drzwi i kupili małe, niepozorne gospodarstwo niedaleko Krutyni.

Do Gałkowa, niewielkiej wsi przy trasie z Mrągowa do Rucianego-Nidy, jednych przyciąga niezwykle ciekawa historia tego zakątka Mazur, związanego z dawnymi mieszkańcami, pruskimi rodami. Innych konie, z których Gałkowo słynie. Ale są i tacy, którzy w swoich wędrówkach przez Mazury zajeżdżają tutaj po prostu dlatego, że w tej okolicy można spotkać ludzi znanych z gazet i telewizji. Najwięcej turystów przewija się przez Gałkowo, gdy latem odbywają się tutaj zawody jeździeckie Gałkowo Masters i biegowy Maraton Mazury. Imprezy znane już dobrze w kraju. By się o nich mówiło, zadbała Karolina Ferenstein-Kraśko, obecna właścicielka gałkowskiej stadniny, i Piotr Kraśko, jeden z najbardziej znanych polskich dziennikarzy telewizyjnych, na co dzień małżeństwo. Wspierają ich w tym znajomi i przyjaciele. Chyba wszyscy śledzący życie towarzyskie znanych osób kojarzą z Gałkowem Kingę Rusin, prezenterkę TVN.

Zanim jednak stadnina zyskała renomę, minęło nieco czasu. - Gałkowo powstało z marzeń moich rodziców, które wydawały się totalnie utopijne - wspomina Karolina Ferenstein-Kraśko. - Wprawdzie, gdzieś tam w sercu mieli wszczepioną miłość do koni, ale jednak pochodzili przecież z tzw. środowiska miejskiego, z Warszawy. Cała historia sięga jednak znacznie dalej. Dokładnie roku 1899, kiedy na świat przyszedł dziadek Karoliny - Ludwik Ferenstein, o którym Piotr Kraśko, gdy wiosną w Olsztynie był gościem cyklu spotkań "Wyborcza na żywo", mówił wówczas z wielkim szacunkiem per "dziadek Ferenstein". Zasłynął tym, że był ostatnim w długiej polskiej historii pokoleniem żołnierzy walczących konno. Bił się w trzech wojnach. Jako młody ochotnik w czasie I wojny światowej. Potem podczas wojny polsko-bolszewickiej w latach 1919-1921 wraz z 1. Pułkiem Ułanów Krechowieckich dotarł aż pod Kijów. - Niewiele osób wie jednak, że mój dziadek po tej wojnie był najmłodszym oficerem, który dostąpił zaszczytu prowadzenia defilady przed marszałkiem Józefem Piłsudskim - mówi Karolina Ferenstein-Kraśko. Nie ominęła go także II wojna światowa. Tym razem był w słynnej brygadzie generała Stanisława Maczka.

Karolina przyznaje, że zostało jej niewiele pamiątek po dziadku. Jedną z nich jest srebrna papierośnica z agatem i grawerem upamiętniającym udział majora Ludwika Ferensteina w konkursie jeździeckim. Jak jednak mówi, dla niej najcenniejsze są wspomnienia o dziadku i książki, które napisał. "Dziadek Ferenstein" miał niesamowitą pamięć, czego efektem była książka "Czarny naramiennik", w której udokumentował kampanię wrześniową. Do dziś wiele źródeł historycznych czerpie z tych jego zapisków.

- Nigdy nie zapomnę też anegdot dziadka. Jedna z moich ulubionych najlepiej pokazuje, że zamiłowanie do koni można mieć we krwi. Kiedy podczas wojny polsko-rosyjskiej front cofał się spod Kijowa, dziadek ze swoim pułkiem, w każdej wiosce organizował zawody jeździeckie. Brali w niej udział także lokalni jeźdźcy. Co ciekawe zawody kończyły się dopiero wtedy, kiedy na horyzoncie było widać goniących ich Sowietów - opowiada Ferenstein-Kraśko.

Olsztyńskiemu Jaraczowi zaczęło brakować świeżej krwi. W teatrze padł więc pomysł, by chętnych do pracy w Olsztynie znaleźć samemu i potem przygotować do zawodu. I tak w gmachu przy ul. 1 Maja 25 lat temu zaczęło działać Studium Aktorskie im. Aleksandra Sewruka. Na jego korytarzach, działającym przy Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie, krążą uczniowie. Czekają na pierwsze w tym roku akademickim zajęcia. Tutaj też spotykam Dariusza Poleszaka, znanego aktora olsztyńskiego Teatru Jaracza, absolwenta pierwszego rocznika studium, a teraz także jego wykładowcę. Właśnie zakończył pierwsze zajęcia z historii teatru polskiego. Idziemy do jego garderoby. Pierwszy raz jestem w takim miejscu. Trzy stanowiska do charakteryzacji, z lampkami przy lustrach, by lepiej było widać każdy centymetr kwadratowy twarzy poddawanej metamorfozie. Zza drzwi dobiegają nas rozmowy słuchaczy studium. Na pewno tak samo żywo rozmawiali uczniowie studium ćwierć wieku temu, kiedy szkoła aktorska w Olsztynie zaczynała swoją działalność.

Dariusz Poleszak pochodzi z Podlasia. Już w szkole podstawowej bardzo interesował się baletem i tańcem, jednak w swojej miejscowości nie miał możliwości rozwoju tych zainteresowań. Potem przyszła fascynacja teatrem. Zaliczał warsztaty, konkursy recytatorskie, teatralne szkolenia. Z początkiem klasy maturalnej musiał zdecydować, co chce robić dalej. - Wybrałem Państwową Wyższą Szkołę Teatralną i popełniłem błąd, bo nie złożyłem dokumentów do kilku szkół, jak to się robi dziś. Uparłem się na Warszawę. Bo świetna kadra, bo rozpoznawalne gwiazdy małego i dużego ekranu takie jak Szczepkowski, Śląska... - wspomina aktor.

I do szkoły się nie dostał. Trzeba było coś zrobić, żeby nie iść do wojska, bo ono czekało na pechowców, którzy nie dostali się na studia. Dlatego złożył papiery do Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łomży. Przyjęli go, ale przez wakacje przemyślał sprawę i stwierdził, że nauczanie początkowe, które miał studiować, to nie jest to, co chce w życiu robić. Potem były jeszcze studia w Ciechanowie i Zielonej Górze, ale znów na kierunkach pokrewnych z pedagogiką, której niekoniecznie chciał się poddać. - W końcu któregoś dnia w Teleexpressie usłyszałem wiadomość, że przy Teatrze Jaracza w Olsztynie powstaje studium aktorskie. Później ukazał się artykuł w "Wyborczej" na ten sam temat. Zacząłem o tym myśleć, rozmawiać ze znajomymi, a oni zrobili mi kanapki, wepchnęli do pociągu i tak przyjechałem do Olsztyna na egzaminy - wspomina.

Początki po jej wyprowadzce były ciężkie. Zwłaszcza pierwszy rok. Konrad Lenkiewicz przyznaje, że odwracał głowę, gdy przechodził obok kamienicy, w której przez tyle lat prowadził kino.

Kiedy o dawnej Awangardzie rozmawiam z mieszkańcami Olsztyna, zazwyczaj słyszę najpierw westchnienie. Trochę spowodowane tęsknotą, a trochę złością, że historia staromiejskiego kina potoczyła się tak a nie inaczej. Zdaniem wielu było to miejsce wyjątkowe. - Ostatnim w Olsztynie, które miało jeszcze klimat kina. Doskonale pamiętam oglądane w czerwonych fotelach filmy - wspomina Damian Froń z Olsztyna, dzisiaj student. To tu po raz pierwszy zobaczył kultową animację "Toy Story" czy "Psa andaluzyjskiego", do którego scenariusz współtworzył sam Salvador Dali. - Moja licealna klasa jako jedna z ostatnich miała okazję oglądać kinowe klasyki w tym miejscu na Starym Mieście. Pamiętam, że zwłaszcza nauczycielka historii i polskiego wysyłały mnie do Awangardy, bo mieszkałem najbliżej.

Niektórzy wybierali się do Awangardy nawet w ciemno, bez sprawdzania repertuaru. Wiedzieli, że na pewno się nie zawiodą i obejrzą dobry film polecany przez właścicieli kina. Bo Awangarda to było nie tylko klimatyczne miejsce w starej kamienicy. To przede wszystkim idea, która skupiła wokół siebie ludzi kochających kino, dyskusje o nim, lubiących słuchać i rozmyślać o sztuce filmowej przez duże "S".

- Kiedy mijam budynek dawnej Awangardy na Starym Mieście, zawsze czuję tęsknotę. To było jedno z pierwszych miejsc, które przyjęłam za swoje, gdy zamieszkałam w Olsztynie. Byłam zauroczona wystrojem, odurzona zapachem, zachwycona nawet, kiedy przyszło mi marznąć na niektórych seansach - wspomina Urszula Witkowska, blogerka i właścicielka galerii sztuki w Olsztynie. Przyznaje, że kiedy teraz myśli o tamtym kinie, przychodzą jej do głowy same niedociągnięcia. Skrzypiące siedzenia z wytartymi obiciami, urywające się filmy, dźwięk niepasujący do obrazu i niepokój, czy przyjdzie niezbędna garstka ludzi, by seans się odbył. - Nie brzmi zachęcająco? Ale mnie to wręcz uzależniało! Tak bardzo, że nie wyobrażałam sobie filmu w innym kinie - przyznaje.

Dlatego gdy była obawa, że widzów będzie za mało, aby projekcja doszła do skutku - na przykład w jakiś śnieżny czy mroźny wieczór - nieraz się zdarzało, że oczekujący najpierw się zapoznawali, a potem robili zrzutkę na brakujące bilety, byle tylko seans się odbył. Skrzypiące siedzenia - czy to w kawiarni filmowej, czy w sali kinowej - też nie były długo problemem. Gdy skrzypiały, oznaczało, że do Awangardy przyszli ludzie, którzy cenią to samo, co ona. Których zachwyca to, co ją. Więc nawet jeśli w czasie pokazu coś szło nie tak, jak powinno, to i tak jej to nie zniechęcało. A teraz to wszystko układa się w jedno z najcenniejszych wspomnień, jakie ma z dawnej Awangardy.

Obejrzała w niej filmy - trudno nawet sobie przypomnieć, ile ich było, wypiła niezliczone filiżanki herbaty, kawy i gorącej czekolady. Chadzała tam sama i z przyjaciółmi, umawiała się na randki. Nic więc dziwnego, że jej przyjaciele właśnie tam wyprawili dla niej urodzinowe przyjęcie niespodziankę. - I dlatego Awangarda zawsze będzie dla mnie ważna. I tak jak ja byłam świadkiem jej pierwszych, nieśmiałych kroczków w nowym miejscu po przeprowadzce, w Centrum Książki koło ratusza, tak ona wcześniej była moim małym azylem, gdy to ja zaczynałam stawiać swoje pierwsze kroki w Olsztynie - podsumowuje Urszula Witkowska.

Maja Krempeć kilka dni wcześniej zrealizowała swój plan: przepłynęła 11 olsztyńskich jezior, choć jest - jak mówi - tchórzem i nigdy wcześniej na żadnym z nich nie oddaliła się nawet za bardzo od brzegu. Dlaczego więc to zrobiła?

Koniec sierpnia, plaża nad jeziorem Ukiel w Łupstychu, czyli przeciwny kraniec jeziora patrząc od plaży miejskiej. Jest ciepło, świeci słońce, ale woda jest już zimna jak na tę porę roku. Ma ok. 18 stopni C. Przy brzegu przycumowana stoi łódka Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, widać też kilka osób. To głównie pracownicy Katedry Inżynierii Ochrony Wód Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, ale też dwóch operatorów z kamerą.

Wśród zgromadzonych wyróżnia się młoda kobieta w bikini. Uśmiecha się, żywo rozmawia ze wszystkimi. W pewnym momencie sięga po termos i pije gorącą czekoladę. Mało kto wie, że jest świeżo po mocnym przeziębieniu. W końcu wstaje i wchodzi do wody. Jej cel to przepłynąć wpław przez Ukiel. Do pokonania ma 5,5 km. Zajmie jej to zapewne parę godzin.

Teraz, ponad miesiąc od tamtego dnia, Maja Krempeć - bo to ona była tą dziewczyna w bikini - ma na koncie jedenaście olsztyńskich jezior przepłyniętych wpław. Po co? - Przeczytałam kiedyś, że mamy w Olsztynie szesnaście jezior. Ale tak naprawdę potrafimy wymienić tylko kilka z nich - tłumaczy olsztynianka. - Trzeba zajrzeć do map, żeby się dowiedzieć, gdzie pozostałe się znajdują i jak się nazywają. Jezioro Czarne, Podkówka, Track... Wiele osób ich nie kojarzy.

Tak wymyśliła, że w ramach zapoznania z olsztyńskimi jeziorami przepłynie wszystkie te, które się do tego nadają. Dla niej, pływackiej amatorki, to miał być wyczyn. Swój plan postanowiła połączyć z innym ambitnym projektem, który - jak się potem dowiedziała - przygotowywali naukowcy z UWM.

Gdy PiS doszedł do władzy, "Gazeta Gietrzwałdzka" stała się coraz bardziej krytyczna wobec rządzących. Dla niektórych była solą w oku. Tak jak wcześniej gietrzwałdzka podstawówka.

"Gazeta Gietrzwałdzka" powstała w 1990 roku. Zainicjował ją ówczesny wójt gminy Wojciech Samulowski. - Przyszedł do mnie i powiedział, że chciałby robić lokalną gazetę. Ja jestem stary drukarz, więc odparłem, że chętnie pomogę. Gdy opowiedziałem żonie o tym pomyśle, ucieszyła się, że po komunie nadszedł czas, kiedy można o wszystkim mówić i zrobić coś dla ludzi z okolicy - wspomina Marek Gardzielewski.

Niestety, ludzie, którzy ją przygotowywali, nie znali dokładnie prawa prasowego. Dlatego pierwsze formalności związane z tytułem - wynikające z przepisów - zaczęli załatwiać dopiero w 1998 roku. Nikt jednak nigdy nie wystąpił do sądu w Olsztynie o rejestrację tytułu. - Bo nikt nie myślał przez lata, by tę gazetę sobie jakoś przypisać. To był taki niepisany, honorowy kodeks, który nas tworzących to pismo obowiązywał. Gazeta była dla mieszkańców i wszyscy mieli czuć, że nie należy partyjnie, prywatnie czy urzędowo do nikogo - opowiada Teresa Samulowska, żona ówczesnego wójta, a od 2004 roku redaktor naczelna dwutygodnika.

Wszystko się zmieniło 1 września 2016 roku. Tego dnia tytuł "Gazeta Gietrzwałdzka" został zarejestrowany - już jako miesięcznik, a nie dwutygodnik - w Sądzie Okręgowym w Olsztynie. Ale nie przez Samulowską czy kogoś z ludzi współpracujących z redakcją, lecz przez Pawła Kota, mieszkańca Woryt, niewielkiej wsi odległej o dwa kilometry od Gietrzwałdu.

Kot to bliska osoba i sąsiad Bogusława Rogalskiego, kiedyś Wszechpolaka, potem olsztyńskiego europosła Ligi Polskich Rodzin, który po zerwaniu z LPR próbował tworzyć różne prawicowe partie. Rogalski - jak mówią ludzie - odpowiada za dobrą zmianę w Gietrzwałdzie, a przez wielu jest uważany za szarą eminencję w gminie. To on słał do kuratorium oświaty skargi na byłą dyrektorkę gietrzwałdzkiej podstawówki. Konkretnie poszło o to, że dwa razy odmówiła Rogalskiemu udziału szkolnego pocztu sztandarowego w organizowanych przez niego uroczystościach patriotycznych, które odbywały się przy kościele. Dyrektorka nie chciała, by szkoła była wykorzystywana politycznie. Starała się też, żeby został zachowany jej świecki charakter. "Wyborcza Olsztyn" pisała o tym dwa tygodnie temu.

Ale na sąsiedztwie znajomość Kota i Rogalskiego się nie kończy. Kot jest sekretarzem Fundacji Pomocy Dzieciom Oczyma Dziecka, która ma swoją siedzibę w Worytach, a Rogalski jest w radzie tej fundacji. W "Monitorze Sądowym i Gospodarczym" znaleźliśmy też informację, że obaj - i Rogalski, i Kot - składali wniosek do Sądu Okręgowego w Warszawie o wpisanie do ewidencji partii politycznych Zjednoczenia Chrześcijańskich Rodzin. Za to z danych Krajowego Biura Wyborczego wynika, że Paweł Kot był pełnomocnikiem finansowym Komitetu Wyborczego Wyborców Lepsza Gmina podczas wyborów samorządowych w Gietrzwałdzie w 2014 roku. Kandydatem na wójta tego komitetu był Marcin S., który wybory wygrał i rządzi obecnie w gminie.

Jego początki na emigracji nie były łatwe. On, człowiek w Olsztynie dobrze rozpoznawalny, w dodatku artysta, zaczynał w hotelu od mycia garnków. Aron Blum, jego nazwisko dobrze znają ludzie związani z olsztyńską kulturą, przez kilka lat prowadził na Starym Mieście pub Alchemia, w którym organizował koncerty utrzymane w jazzowym klimacie. Sam, jako muzyk, też był zaangażowany w wiele projektów muzycznych. Pisał muzykę do spektakli, które można było oglądać na deskach olsztyńskiego teatru im. Jaracza - "Czas nagli" czy "Dzieci Hioba. Pieśni Ghetta". Współpracował ze znanymi muzykami - od Krzysztofa "Doc" Raczkowskiego, perkusisty legendarnego Vadera, po Krzysztofa Ścierańskiego, jednego z najbardziej znanych polskich gitarzystów basowych.

W 2012 roku zniknął. Znajomi wiedzieli, że wyjechał do Londynu. Elżbieta Fabisiak, zaangażowana w olsztyńską kulturę, do dziś żałuje tej jego decyzji. - Przede wszystkim tego, że wraz z wyjazdem Arona Bluma z kulturalnej mapy Olsztyna zniknęła Alchemia. To było miejsce magiczne, kultowe - wspomina. - Klub gromadził pasjonatów muzyki i nietuzinkowych artystów.

Kilka dni temu Blum odwiedził Olsztyn. W klubie SARP zagrał koncert "Letters from Londyn". Miał też sesję w studiu nagrań. To była okazja, by zapytać go, co się stało, że wybrał emigrację. - Chciałem wyjechać, jak najdalej mogłem - przyznaje. - Zrobiłem to w celach terapeutycznych. Rok, w którym się na to zdecydowałem, był dla mnie bardzo traumatyczny, jeżeli chodzi o sprawy osobiste. Wybór Londynu był trochę przypadkiem, trochę taką loterią. Musiałem też pozbierać się ekonomicznie.

Do Anglii pojechał w ciemno. Początki nie były łatwe. On, człowiek w Olsztynie dobrze rozpoznawalny, w dodatku artysta, zaczynał w hotelu od mycia garnków. Bez perspektyw na lepszą pracę, ponieważ jego angielski nie był idealny. Musiał się jednak gdzieś na początek zahaczyć, by się utrzymać. A dorobić się? Wcale nie jest o to łatwo. Twierdzi, że pracując w Londynie, ciężko odłożyć zarobione pieniądze. - Niektórzy nie mogą tego zrozumieć. Ale załóżmy, że zarabiasz miesięcznie 1 tys. funtów. Wynajęcie dobrego pokoju w dzielnicy jakiś slumsów kosztuje 120 funtów tygodniowo, w centrum dwa razy tyle. Dochodzi 55 funtów tygodniowo na bilet, by dojechać do pracy - mówi. - Wiele nie zostaje.

Po kilku miesiącach z hotelu jednak zrezygnował. - Początkowo ta praca była nawet dobra. Pomogła mi zapomnieć wiele przykrych spraw, które zostawiłem w kraju. Nie miałem nawet siły, żeby się tym martwić. Dłużej nie dało się jednak tam wytrzymać.

Obecnie pracuje jako barman w pubie w londyńskiej dzielnicy Nothing Hill. Założył jednoosobową firmę i mówi, że państwu płaci dwa razy mniej składek niż w Polsce musiałby oddawać ZUS-owi. Wrócił też do swoich korzeni, bo znów ma okazję od czasu do czasu publicznie gdzieś grać. Na dodatek życie i praca w takim miejscu jak Londyn jest dla muzyka niezwykłym przeżyciem. Wylicza miejsca, które mija codziennie: tutaj kamienica, w której mieszkał młody Mozart, tutaj George Orwell, a tam pierwsze występy dawał Pink Floyd, Sex Pistols czy The Clash. - Po dwóch tygodniach pracy w pubie poznałem Micka Jonesa z zespołu The Clash, z którym widujemy się teraz cyklicznie. To wszystko bardzo dobrze na mnie wpływa - mówi z dumą Blum. - Tym bardziej że dostęp do koncertów, muzeów, kin czy opery jest dla mnie cholernie ważny. Mam swój ulubiony klub jazzowy, jeden z lepszych na świecie - Ronnie Scott?s Jazz Club na Soho. Poznałem tam swoich muzycznych idoli, jak basista jazzowy John Patitucci i Dave Douglas, chyba numer jeden amerykańskiej sceny jazzowej. To także znajomość z Richardem Bona.

Ks. Tomasz Garwoliński studia magisterskie w olsztyńskim Wyższym Seminarium Duchownym Hosianum kończył w 1994 roku. Nie przypuszczał wtedy, że niedługo zostanie głównym archidiecezjalnym bibliotekarzem, a więc następcą słynnych księży - Jana Obłąka i Mariana Borzyszkowskiego - którzy jako dyrektorzy biblioteki seminaryjnej zapisali się w historii Kościoła na Warmii. Pierwszy to biskup warmiński w trudnych czasach peerelowskiej smuty i prześladowań Kościoła. Drugi, filozof, który wykształcił kilkadziesiąt roczników warmińskich księży i słynął z tego, że całe noce spędzał, przeglądając zgromadzone w bibliotece księgi, a potem... przysypiał na wykładach.

Ks. Garwoliński po roku pracy w parafii w Olsztynie został skierowany na studia doktoranckie na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Miał się zająć teologią dogmatyczną, czyli jedną z najtrudniejszych dziedzin wiedzy kościelnej. I ten kierunek skończył w 1999 roku. Jednak gdy wrócił do Olsztyna, okazało się, że potrzeby seminarium są inne. Uczelnia nie szukała aż tak pilnie kolejnego dogmatyka, lecz nowego dyrektora biblioteki w Hosianum. - Przyznaję, że nawet nie myślałem, że los mną tak pokieruje - mówi dziś ks. Tomasz.

Wcześniej kościelne zbiory mieściły się w seminaryjnych pomieszczeniach przy ul. Kopernika. Od sierpnia 1997 roku przeniosły się do nowo wybudowanego gmachu seminarium na Redykajnach. Blisko 260 tys. ksiąg, w tym około 10 tys. starodruków, zajmuje regały w magazynach na trzech kondygnacjach, a ich łączna powierzchnia wynosi 2,5 tys. m kw.

Żeby dobrze wypełniać swoje nowe obowiązki, ks. Garwoliński w 2006 roku ukończył studia podyplomowe na Uniwersytecie Warszawskim z bibliotekoznawstwa, a w 2012 roku zdał egzamin na bibliotekarza dyplomowanego przed komisją powołaną przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - W Polsce jest dwóch księży z takim tytułem. Drugi pracuje we Wrocławiu - mówi z dumą ks. dyrektor.

Z czasem zajmowanie się książkami od innej strony niż tylko ich czytanie zaczęło księdza wciągać coraz bardziej. - To już nie była tylko praca, ale hobby. Zmieniłem się z teologa w bibliologa - dodaje. I tak jak kiedyś ks. Borzyszkowskiemu, tak teraz jemu badanie ksiąg lub ich przygotowywanie do wystaw i prezentacji zaczęło zajmować mnóstwo czasu. Teraz to on, jak jeszcze w latach 90. jego słynny poprzednik, siedzi nad zbiorami do późnych godzin nocnych. Czyta, wertuje, sprawdza, porównuje... I wie, dlaczego dla bibliotekarza - co ks. Borzyszkowski też wiedział - noc to najlepsza pora do pracy. Wtedy panuje spokój, bo biblioteka jest zamknięta i nikt nie przeszkadza w książkowych poszukiwaniach. Ks. Tomasz może spokojnie zejść do magazynów i przeglądać zabytkowy księgozbiór. - Trudno wręcz mi przestać - przyznaje duchowny.

Co roku rynek Mikołajów się powiększa. Chętnych do tego zajęcia przybywa proporcjonalnie do wzrastającego zapotrzebowanie ze strony dzieci. Zmienia się także program takich odwiedzin. Kiedyś modne były wizyty Mikołaja ze skrzypkiem, który grał kolędy. Później liczyło się, by elf robił nie tylko zdjęcia albo także montował od razu materiał wideo. Mikołaje muszą się więc dostosować do potrzeb rynku.

Są jednak klienci, którzy dzwonią z nietypowymi zapotrzebowaniami. - Raz miałem propozycję, by zostać św. Mikołajem striptizerem. Z taką propozycją dzwoniła dziewczyna, która chciała, żebym wystąpił na urodzinach jej koleżanki, które odbędą się 6 grudnia - opowiada Szczepaniak. Choć odpowiedział, że jest Mikołajem wynajmowanym głównie dla dzieci, kobieta dalej ciągnęła temat. - Musiałem się bronić, że jestem dużym człowiekiem, mam duży brzuch. Starałem się ją przekonać, że bez przebrania na pewno nie chciałaby mnie oglądać.

Kiedyś największą wpadką Mikołaja bywało ściągnięcie przez dziecko świętemu brody. - Między nami Mikołajami obowiązuje zasada, że jeżeli któremuś spadnie przy dziecku broda, musi się podać do dymisji - mówi żartobliwie Robert. Dziś jednak, w dobie większych możliwości technicznych, taka sytuacja nie powinna się już zdarzyć. Ale to nie znaczy, że awaryjne sytuacje się nie zdarzają. - Byłem na firmowej kolacji wigilijnej i miałem za luźne spodnie. Na tej wigilii było dziecko. Dobrze to pamiętam. Chłopiec nazywał się Max i miał 3,5 roku. Już prawie wychodziłem, gdy przytulił się do mnie i niespodziewanie upadł, pociągając przy okazji moje spodnie, które zsunęły się - z uśmiechem wspomina Robert. I dodaje: - Dobrze, że miałem brodę, bo inaczej ludzie by zobaczyli, jakich dostałem wypieków na twarzy. Całe szczęście, że wtedy nie było jeszcze tylu smartfonów, więc nikt nie zrobił zdjęcia i nie nakręcił filmu, bo byłby wstyd.

...i wszystko jasne, prawda?