Tak się zmieniały wizje przebudowy dworca Olsztyn Zachodni

Kolejowa spółka już w 2011 roku informowała o zamiarze modernizacji istniejącego budynku dworca zachodniego. Dotąd jednak nic się nie zmieniło.

Najpierw kolejarze zaprezentowali na tyle szpetną koncepcję architektoniczną obiektu, że została przyjęta przez mieszkańców wręcz z oburzeniem. Dlatego na początku 2013 roku PKP ogłosiły kolejny przetarg na projekt i wykonanie modernizacji. Wyłoniony w przetargu wykonawca, czyli Warmińskie Przedsiębiorstwo Budowlane, nie może uzgodniło jednak z kolejarzami koncepcji do realizacji. Strony zerwały wartą 1,7 mln zł umowę.
Aktualne zapowiedzi PKP mówią o tym, że prace budowlane ruszą jeszcze w tym roku.
Póki co Olsztyn pozostaje w coraz mniejszym gronie miast z regionu, które ciągle czekają na remont dworców. Odnowiono je już w zasadzie we wszystkich większych miastach województwa: w Elblągu, Giżycku, Ostródzie czy Działdowie i Ełku.
Dalej prezentujemy różne pomysły na przebudowę Dworca Zachodniego.

Pocztówka z książki Rafała Bętkowskiego, "Olsztyn, jakiego nie znacie", Olsztyn 2010. Jak pisze autor: Ryglowy budynek dworca kolejowego, zwanego potocznie małym dworcem postawiono w latach 1893-94, po wybudowaniu drugiego toru kolejowego i ukończeniu mostu kolejowego nad Łyną. Tu zatrzymywały się odtąd pociągi drugorzędne, idące do Dobrego Miasta, Morąga, Ornety.

Przygotowała go dla PKP olsztyńska pracownia IKA na początku 2011 roku. Spotkał się on z totalną krytyką ze strony mieszkańców i społeczników. Jego architekturę porównywano ze sklepem osiedlowym lub myjnią samochodową. Krytykowano m.in. mało elegancki wygląd elewacji i okna w kształcie bulajów.

Oburzenie propozycją PKP społecznicy z Forum rozwoju Olsztyna w ekspresowym tempie przedstawili własną koncepcję, która miała pokazać, że budynek można zaprojektować o wiele ciekawiej i mniej pretensjonalnie. FRO zrobiło dwie wersje. W jednej  elewacja nawiązuje do popularnej na Warmii czerwonej cegły. Praca społeczników zyskała dużo większe uznanie olsztynian, niż to co zaproponowały PKP.

Propozycja liftingu dworca przygotowana przez Forum Rozwoju Olsztyna

W drugiej wersji FRO z 2011 roku obiekt mia nieco bardziej modernistyczny charakter. Czytelnikom "Wyborczej Olsztyn" bardziej podobała się koncepcja z ceglaną elewacją.

Po fali krytyki, w 2012 roku kolejarze zaprezentowali poprawiony projekt dworca Olsztyn Zachodni. Zyskał on aprobatę miejskich urzędników, jednak nadal nie podobał się mieszkańcom. Była to bowiem architektura bez charakteru i tylko trochę lepsza od poprzedniej wersji

To chyba najciekawsza z propozycji. Po niepowodzeniu z pierwszym podejściem, zadania miało się podjąć Warmińskie Przedsiębiorstwo Budowlane. Umowa została podpisana w lutym 2013 roku. Firma miała w ciągu sześciu tygodni dostarczyć koncepcję architektoniczną nowego dworca.
Koncepcja dworca Olsztyn Zachodni przygotowana przez WPB zakładała wykorzystanie betonowych kasetonów z odwzorowanymi na nich motywami ludowymi. Zostały one opracowane specjalnie z myślą o tej inwestycji Projektanci stworzyli je m.in obserwując motywy wykorzystywane na kaflach piecowych.

Wyraźnie widać ażurowe elementy z betonu. Architekci chcieli za ich pomocą nie tylko zmienić wygląd elewacji, ale także uzyskać efekt gry światła i cieni we wnętrzu budynku.

Koncepcja warmińska, mimo że prosta i wyróżniająca się ciekawą estetyką nie doczekała się nigdy aprobaty ze strony kolejarzy. Firma WPB tłumaczyła, ze zmuszona była nanosić kolejne poprawki i przedstawiać np. zaświadczenia, że zaproponowane ozdobne kasetony są materiałami dopuszczonymi do stosowania w budownictwie. Ostatecznie w lutym tego roku umowa została rozwiązana.

Przedsiębiorstwo WPB przygotowało dwie zasadnicze wersje dworca. Obok wersji wykorzystującej motywy warmińskie, stworzyło dość surową wersję wykorzystującą elewację z... blachy

Projektanci przyznawali nam, że nie był to projekt zbyt estetyczny i mieli nadzieję, że zostanie przez PKP odrzucony na rzecz "dworca warmińskiego". Ku ich rozpaczy kolejarze początkowo zażyczyli sobie właśnie wersji "blaszanej". Na szczęście potem zdanie zmienili...

Jedna z ostatnich wersji przygotowanych przez WPB. Przedsiębiorstwo zmieniło nawet firmę projektową w nadziei, ze nowi architekci znajdą wspólny język z PKP. Nic z tego nie wyszło i w lutym umowa między wykonawcą oraz PKP została zerwana. Zamiast w tym roku, nowy dworzec powstanie w przyszłym albo jeszcze później...

Ostatecznie PKP zdecydowało, że samodzielnie zaprojektuje budynek. Tak jak w przypadku poprzednich rozwiązań, został o oparty na istniejącej bryle. Niestety w trakcie prac projektowych mieszkańcy nie mieli szansy wyrazić swojej opinii. Konsultacje na ten temat nie zostały przeprowadzone.

Nie jest to budowany od zera tzw. dworzec systemowy, którymi ostatnio chwali się PKP. Zastosowane rozwiązania są jednak zbliżone i mają w zamierzeniu uczynić go przyjaznym w odbiorze. Architekci starali się to uzyskać za pomocą tzw. paneli okładzinowych. Elementami wyróżniającymi olsztyński dworzec mają być pionowe konstrukcje zwieńczone zegarami. Tutaj zastosowana ma zostać okładzina drewniana. Przed budynkiem mają zostać umieszczone stojaki rowerowe.

Brak tu bezpośrednich odniesień do architektury regionu. Można się np zastanawiać, czy w tym przypadku nie byłoby w tym przypadku lepsze np. skorzystanie z czerwonej cegły, czy nawiązanie do muru pruskiego. Trzeba jednak przyznać, że projekt jest dużo lepszy od pierwotnie proponowanych przez kolejarzy.

Miejska Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna, która miała okazję zapoznać się z projektem i wizualizacjami wniosła swoje uwagi. Najważniejsza uwaga dotyczy możliwości rozbudowy obiektu w przyszłości. Budynek mógłby być przy tym wzbogacony o nowe funkcje, choćby wypożyczalnię rowerów, czy bibliotekę.

Architekci wnieśli też wiele drobnych uwag. Chcieliby np. przeniesienia schodów przy ul Grunwaldzkiej w taki sposób, żeby nie wpadały one bezpośrednio na ścieżkę rowerową. przesunięcie betonowych siedzisk, poprawę doświetlenia pomieszczeń oraz rezygnację z drewnianej okładziny w wieży zegarowej, zalecili też działania na rzecz maksymalnej ochrony zieleni w otoczeniu. Ostatecznie kolejarze przychylili się tylko do niektórych uwag, dotyczących np formy ławeczek.