TOP dziesięć najładniejszych zabytków na 10-lecie remontów

Dziesięć lat temu urzędnicy z biura miejskiego konserwatora zabytków zaczęli wydawać decyzje administracyjne dotyczące tych remontów, a także rozdzielać dotacje na ratowanie historycznych obiektów w Olsztynie. Na tym ten etap wsparcie też się skończy, bo od tego roku wszystkie kompetencje dotyczące wydawania zgód i pozwoleń na remonty wróciły do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.

Nie da się ukryć, że przez dziesięć lat udało się zrobić dużo w sprawie ochrony zabytków w mieście, choć konserwatorzy nie unikną opinii krytycznych o swojej pracy. Niektórzy właściciele nieraz skarżyli się mediom, że urzędnicy od zabytków narzucają na nich zbyt wiele ograniczeń. Ale z drugiej strony słychać też głosy zgoła przeciwne, którzy po zakończeniu remontu chwalili konserwatorów, że dzięki ich uwagom udało się odtworzyć zabytek w najlepszej możliwej formie.

Po 10 latach nie ma wątpliwości, że pieniądze wydane na ratowanie zabytków były jedną z najlepszych form promocji miasta. Piękne kamienice i budowle mówią więcej o poziomie rozwoju miasta niż najlepsze nawet publikacje promocyjne. ? Od 2004 r. samorząd Olsztyna przeznaczył ponad 7,5 mln zł na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich oraz robót budowlanych w zabytkach wpisanych do rejestru ? mówi Paulina Żukowska z biura miejskiego konserwatora. ? W czasie tych prac odrestaurowano 22 elewacje zabytkowych kamienic mieszkalnych, zabezpieczono przed wilgocią 50 kamienic poprzez wykonanie izolacji przeciwwilgociowej oraz remonty dachów i wiele innych.

Wymieniać można by jeszcze długo, bo budżet miasta sfinansował także niezwykle efektowne prace restauratorskie na klatkach schodowych, a przypomnijmy, że na niektórych z nich pod warstwą olejnej farby odnaleziono malowidła sprzed 100 lat. Nie mówiąc o dofinansowaniu badań i projektów, które potem pozwoliły przeprowadzić konserwację i remonty.

Przypomnieniu tego wszystkiego, co wydarzyło się w konserwacji zabytków w mieście przez ostatnie 10 lat służyło piątkowe sympozjum pt. ?10 lat ochrony zabytków Olsztyna?. Efekty pracy pracowników biura miejskiego konserwatora zabytków można oglądać w Kamienicy Naujacka.

Z okazji tego dziesięciolecia z coraz dłuższej listy odnowionych kamienic i obiektów wybraliśmy 10 najciekawszych ? naszym zdaniem ? restauracji przeprowadzonych w Olsztynie dzięki wsparciu miasta i z wykorzystaniem miejskich dotacji na zabytki. Choć zaznaczamy od razu, że nie wszystkie kamienice i zabytki taką pomoc dostały. Wielu musiało szukać pieniędzy gdzie indziej, remonty sfinansować samemu lub zaciągnąć na ten cel kredyty. I tylko dlatego nie ujęliśmy ich w tym zestawieniu.

Miejsce 10. Kamienica przy ul. Skłodowskiej-Curie 9/10

Tutaj remont przeprowadzony został w 2010 r., a wsparło go nie tylko miasto, ale także fundusze europejskie. Dzięki prowadzonym badaniom kamienica odzyskała pierwotną kolorystkę. Uwagę zwraca remont stolarki drzwiowej i jej niebieska kolorystyka. W kamienicy ciekawe jest jednak też to, co z ulicy jest mniej widoczne, a mianowicie dach. Ze względu na różnorodne rodzaje dachówek i dość skomplikowany kształt dachu jego remont był trudnym zadaniem. Miasto dało na te prace ponad 10 tys. zł, natomiast 158 tys. to pieniądze unijne.

Miejsce 9. Kamienica przy ul. Mickiewicza 3

Fot. własne i UM Olsztyn

Prace remontowe zostały tu przeprowadzone w 2009 r. To kolejna z kamienic zbudowanych na początku XX wieku przez przedsiębiorcę Otto Naujacka. Jak przyznali obecni właściciele kamienicy, do remontu zainspirował ich remont sąsiedniego budynku. Udało im się pozyskać dotację z urzędu miasta i odtworzyć budynek w formie, w jakiej powstał 100 lat temu. Secesyjny obiekt cechuje się elegancją i jest dowodem wysokiego poziomu ówczesnego rzemiosła. Miasto dotowało ten remont kwotą ponad 54 tys. zł.

Miejsce 8. Obserwatorium Astronomiczne przy ul. Żołnierskiej

Fot. własne i UM Olsztyn

Dawna ceglana wieża ciśnień została wzniesiona w latach 1897-1899. Pod koniec lat 70. ubiegłego wieku została przebudowana na obserwatorium astronomiczne, jednak stan budynku stale się pogarszał. Odpadały fragmenty elewacji. W 2007 roku miasto korzystając ze wsparcia Unii Europejskiej, przeprowadziło remont budynku. Dzięki temu stał się on prawdziwą perełką i został laureatem konkursu Ministerstwa Kultury ?Zabytek zadbany?. Dwa lata temu przeprowadzono także modernizację otoczenia i wnętrza obiektu. Wtedy też obiekt otrzymał efektowną, kolorową iluminację.

Miejsce 7. Kamienica przy ul. Grunwaldzkiej 31

To jeden z ostatnich efektów programu pomocy miasta dla właścicieli zabytków. W 2013 r. przeprowadzono prace konserwatorskie przy elewacji budynku, przywracając im dawną aranżację kolorystyczną. Elementem wyróżniającym tę kamienicę jest narożnik z inskrypcją zawierającą datę wzniesienia, czyli ?1899 rok?. Na jej elewacji udało się też odnaleźć malowane napisy reklamowe przy wejściu do istniejącego tam niegdyś sklepu. Przy okazji remontu przeprowadzona została również konserwacja figury stojącej w niszy. Ostatecznie udało się potwierdzić, że przedstawia ona św. Józefa. Dotacja wyniosła w tym wypadku 85 tys. zł.

Miejsce 6. Kamienica przy ul. Kościuszki 54

Fot. własne i UM Olsztyn

Wzniesiona na początku ubiegłego wieku kamienica cechuje się bogatą ornamentyką orientalną z motywami roślinnymi i zwierzęcymi. Na elewacji widać nawet postacie smoków. Przeprowadzony w 2010 r. remont zupełnie odmienił kolorystkę budynku. Jest ona teraz bardziej stonowana. Prace remontowe były wręcz niezbędne ze względu na postępującą degradację elewacji. Tutaj dotacja miejska wyniosła 95 tys. zł.

Miejsce 5. Kamienica przy ul. Dąbrowszczaków 18

Fot. własne i UM Olsztyn

To kolejna kamienica wzniesiona na początku XX wieku przy jednej z najbardziej reprezentacyjnych ulic w Olsztynie. Przez lata jej wygląd pozostawiał wiele do życzenia, a ubytki na elewacji były aż za dobrze widoczne. Remont przeprowadzony w 2008 r. miał na celu powstrzymanie procesu niszczenia tynkowanej fasady. Przywrócono jej kolorystkę ustaloną na podstawie badań. Po raz pierwszy konserwatorzy natknęli się tutaj i odtworzyli dość charakterystyczne dla Olsztyna zestawienie beżu i błękitu. Powtarzało się ono także w innych obiektach. Dotacja z urzędu miasta wyniosła w tym przypadku 75 tys. zł.

Miejsce 4. Kamienica przy ul. Wyzwolenia 32

Fot. własne i UM Olsztyn

W 2008 r. przy wsparciu finansowym olsztyńskiego samorządu przeprowadzono remont elewacji frontowej budynku sąsiadującego z olsztyńskim ratuszem. Był to jeden z tych przypadków, kiedy w trakcie prac udało się uzyskać o wiele więcej, niż wydawało się możliwe na początku. Konserwatorzy odkryli kryjącą się pod tynkiem secesyjną fasadę. Okazało się, że dawne zdobienia nie zostały skute w czasie jednego z remontów, lecz przykryte gładkim tynkiem. Odsłonięte są dowodem na bogactwo olsztyńskiej architektury secesyjnej. Uwagę zwraca też żłobkowana elewacja, którą pieczołowicie odtworzyli konserwatorzy. Wartość dotacji miejskiej to 184 tys. zł.

Kościół Chrystusa Króla przy ul. Wyspiańskiego

Niektórzy mają wątpliwości, czy samorząd powinien dofinansowywać kościoły. Ten remont pokazuje, że na pewno tak. Wzniesiony w latach 1926-1927 budynek jest efektem konkursowego projektu Augusta Feddersena, najbardziej chyba znanego architekta działającego w Olsztynie. Kościół łączy różne style, barokowa fasada i neoklasycystyczna bryła przywodzą na myśl budowle spod innych szerokości geograficznych. Współfinansowane przez gminę prace zostały wykonane w latach 2005-2006. Kwota dotacji z budżetu miasta to 420 tys. zł.

Dom przedpogrzebowy przy ul. Zyndrama

Obiekt został wybudowany został w latach 1912-1913 według projektu młodego wówczas olsztyńskiego architekta Ericha Mendelsohna, którego potem poznał cały architektoniczny świat. Tutaj remont mógł odbyć się dzięki staraniom stowarzyszenia Borussia, które zdobyło pieniądze z Unii Europejskiej i otworzyło tu Centrum Dialogu Międzykulturowego. Prace trwały w latach 2011-2012. Wcześniej jednak miasto sfinansowało część badań oraz dokumentacji. Dzięki temu odkryto wspaniałe i odtworzone potem zdobienia. Obiekt, z zewnątrz wręcz niepozorny, zaskakuje bogactwem kolorystki wnętrza. Szczególne wrażenie robi piramida będąca sklepieniem dawnej sali pożegnań.

Fot. własne i UM Olsztyn

Kamienica przy ul. Dąbrowszczaków 3

Czyli Kamienica Naujacka w samym sercu Olsztyna, której nazwa pochodzi od nazwiska Otto Naujacka, rzutkiego olsztyńskiego przedsiębiorcy, który wzniósł tę kamienicę w 1907 r., a na swoim koncie ma jeszcze kilka innych obiektów w mieście. Budynek przywodzi na myśl wręcz pałac. Były tu mieszkania zamożnych lokatorów, w tym wojskowych. Niestety, przez lata budynek niszczał. Miasto pozyskało jednak pieniądze z Unii Europejskiej. Remont zakończył się w 2008 roku. Swoją siedzibę znalazł w nim Miejski Ośrodek Kultury. Pod okiem konserwatorów zabytków kamienica wypiękniała i stała się dowodem, że warto inwestować w zabytki.