Poczet wojewodów. Od Przedwojskiego do Podziewskiego

Z drugiej strony są i tacy, którzy kierowali rządową administracją zaledwie kilka miesięcy. Marian Podziewski, który 12 grudnia dostał nominację na to stanowisko jest pierwszym wojewodą, który podobnie jak rządząca Polską koalicja został u władzy na drugą kadencję.

Pierwszy wojewoda olsztyński w III RP. Pełnił tę funkcję za rządów Tadeusza Mazowieckiego, Jana Krzysztofa Bieleckiego, Jana Olszewskiego i Hanny Suchockiej.

Pytany, z którym premierem pracowało mu się najlepiej wskazuje Tadeusza Mazowieckiego. - Działo to się jednak głównie za sprawą Jacka Ambroziaka, szefa Urzędu Rady Ministrów, a zwłaszcza Sekretarza Stanu w URM prof. Jerzego Kołodziejskiego. Cechowała ich gotowość do przedyskutowania każdego problemu, nawet telefonicznie - wspomina Roman Przedwojski.

Za swój największy sukces uważa sprawne przeprowadzenie komunalizacji majątku państwowego. - Co leżało przecież u podstaw przemian ustrojowych i dawało materialne podstawy dla przyjętej decentralizacji zarządzania państwem. W skali kraju byliśmy pod tym względem naprawdę w ścisłej czołówce - zapewnia. Inne to budowa od podstaw przejścia granicznego w Bezledach, które przysłużyło się lokalnemu biznesowi, a także sprawna organizacja pielgrzymki Jana Pawła II w 1991 r.

A jak ocenia z perspektywy niemal 20 lat bycie wtedy wojewodą? Zdaniem obecnego prezesa SM Jaroty (został nim w 1995 r.) funkcjonowanie państwa było znacznie mniej upartyjnione. - Wojewoda był rzeczywiście terenowym reprezentantem rządu o dosyć dużej swobodzie w zarządzaniu województwem. Niestety było to głównie efektem braku dalekosiężnego programu rządowego dla rozwiązania głównych problemów gospodarczych kraju - uważa Przedwojski. - Wiele rzeczy robiono po raz pierwszy, bez możliwości odwołania się do wcześniejszych doświadczeń. Dokonywała się bowiem zmiana ustroju. Obecnie inne sprawy są przedmiotem zainteresowania wojewodów, co wcale nie oznacza, że jest im łatwiej.

Czy jest coś, co z dzisiejszego punktu widzenia zrobiłby inaczej?  - Z całą pewnością spokojniej podszedłbym do problemów finansowych służby zdrowia. To była powinność całego państwa i nie mogła być rozwiązana na szczeblu wojewódzkim - mówi Roman Przedwojski. - Alarmowanie Ministerstwa Zdrowia pismami i wizytami w Warszawie wpędziła ekipę premier Hanny Suchockiej w niezły popłoch na trzy miesiące przed wyborami parlamentarnymi. Najtańszym zabiegiem było odwołanie mnie ze stanowiska. Żałuję, że to nie pomogło - mówi.

Wojewoda rządu SLD-PSL, z rekomendacji SLD. Raczej utożsamiany z betonem partyjnym. Pełnił tę funkcję za czasów rządów Waldemara Pawlaka, Józefa Oleksego i Włodzimierza Cimoszewicza. Zanim objął to stanowisko w latach 1966-1986 był pracownikiem, a następnie dyrektorem ds. produkcji Okręgowego Przedsiębiorstwa Przemysłu Mięsnego w Olsztynie. W latach 1986?1991 wiceprezydent Polfoods Corporation w Nowym Jorku. Pod koniec jego urzędowania zaczęła działać Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna, w której powstanie Janusz Lorenz się zaangażował. Drugim największym osiągnięciem Lorenza jako wojewody, do którego się do dziś przyznaje, jest utworzenie w styczniu 1996 r. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Porty Lotnicze ?Mazury-Szczytno?. Jej powstanie umożliwiło przyjmowanie na wojskowym lotnisku w Szymanach cywilnych samolotów. W czerwcu 1996 r. jako pierwszy lądował samolot Polskich Linii Lotniczych LOT - ATR- 72 z pasażerami na pokładzie. Niestety do dzisiaj lotnisko nie podjęło normalnej działalności.

Janusz Lorenz po dymisji ze stanowiska wojewody przez dwie kadencje w latach 1997-2005 był senatorem z listy SLD.

Pełnił funkcję za czasów rządu AWS-UW (z rekomendacji AWS). Objął stanowisko dopiero kilka miesięcy po wyborach parlamentarnych, w których zwyciężył AWS, bo jego nominacji sprzeciwiała się koalicyjna Unia Wolności. Regionalni działacze tej partii zarzucali Babalskiemu jako burmistrzowi Ostródy niegospodarność, finansowanie kampanii AWS z miejskiej kasy, zaproszenie do udziału w przedwyborczych spotkaniach Zygmunta Wrzodaka i Wojciecha Cejrowskiego. Jego kadencja przypadła na czas gwałtownych protestów organizowanych przez Samoobronę Andrzej Leppera. Do najostrzejszych starć doszło na początku sierpnia 1999 r., kiedy zwolenników Samoobrony z okupowanego Urzędu Wojewódzkiego usuwali policjanci. Poturbowanych zostało ponad 20 rolników. 10 osób leczyło się w szpitalu lub poradni chirurgicznej. Poszkodowany został także Andrzej Lepper, który później, stojąc na gzymsie przed urzędem, pokazywał porwaną koszulę i wielkiego siniaka na ramieniu. Wojewoda ten dzień spędził ukrywając się w swoim gabinecie.

Andrzej Babalski sprawował urząd w czasie wprowadzania reformy administracyjnej. W efekcie od 19 lutego 1998 do 1 stycznia 1999 r. był wojewodą olsztyńskim, a potem do 22 października 2001 warmińsko-mazurskim.

Potem był radnym sejmiku wojewódzkiego, a od 2007 r. zasiada w Sejmie w klubie PiS.

Wojewoda za rządu SLD-PSL (z rekomendacji SLD). Za Janusza Lorenza, poprzedniego wojewody związanego z SLD, został dyrektorem generalnym Urzędu Wojewódzkiego. Jedną z jego pierwszych decyzji po nominacji było wystąpienie do prokuratury o umorzenie postępowania wobec Mieczysława Aszkiełowicza i Adama Ołdakowskiego, liderów Samoobrony, a pod koniec 2001 r. już posłów, którzy w 1999 r. podczas protestów rolniczych przewodzili nielegalnej okupacji Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie. Wkrótce zrezygnował też z kierowania wojewódzkimi strukturami SLD, co nakazał zarząd krajowy partii. Podobnie jak Babalski, Szatkowski nie ustrzegł się wniosku o odwołanie. Wystąpiło z nim Prawo i Sprawiedliwość. Powołując się na opisane przez "Gazetę" kulisy decyzji Szatkowskiego o dopuszczeniu do użytkowania niedokończonej budowy przy ul. Kajki 7. Zyskać na tym miał jego dawny wspólnik biznesowy, a stracić firmy, instytucje i osoby prywatne, które w dobrej wierze kupiły tam lokale.

Po zakończeniu pracy w urzędzie wojewódzkim został wicedyrektorem Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego (jest egzaminatorem prawa jazdy). Zasiada też w olsztyńskiej radzie miasta.

Wojewoda za rządu PiS-LPR-Samoobrona (z rekomendacji PiS). Jedna z najkrótszych kadencji. W momencie obejmowania urzędu pochodzący z Ełku Adam Supeł miał 40 lat. Był bezpartyjny. Miłośnik komiksów o kapitanie Klossie (miał dużą ich kolekcję) i ostrego punka (zaliczył kilka festiwali w Jarocinie).

Razem z Aleksandrem Szczygłą studiowali prawo na Uniwersytecie Gdańskim - w tym czasie późniejszy prezydent RP Lech Kaczyński był wykładowcą na tamtejszym wydziale prawa. W 1991 roku Supeł zastąpił Szczygłę w biurze prawnym Komisji Krajowej NSZZ Solidarność. Rok później zaczął pracę w Urzędzie Gminy Kartuzy. W latach 1992-1998 pracował w NIK, a od 1999 roku prowadził w Warszawie kancelarię radcowską.

Supeł zmniejszył liczbę urzędowych wydziałów z 13 do 10, a zaoszczędzone w ten sposób pieniądze przeznaczył na podwyżki. Dzięki temu dobrze wspominali go szeregowi urzędnicy, którym podniósł wynagrodzenie kosztem dyrektorów. Stanowisko stracił po złej ocenie, którą wystawili mu regionalni działacze PiS.

Wojewoda z rekomendacji PiS. Zastąpiła Adama Supła po dwóch miesiącach bezkrólewia w regionie (PiS długo nie mógł znaleźć kandydata na to stanowisko, a Szyszka nie była chętna). Nie należała do PiS. Jest absolwentką Wydziału Prawa Uniwersytetu Gdańskiego. Od stycznia 2006 r. była wicewojewodą warmińsko-mazurskim, a jeszcze wcześniej m.in. zastępcą dyrektora wydziału polityki spraw społecznych Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie. Stanowisko straciła po przegranych przez PiS wyborach.

W połowie 2007 r. była krytykowana za to, że kosztem Olsztyna forsuje inwestycje w rodzinnym Elblągu. Chodziło o tzw. instytucję certyfikującą, która w latach 2007 -2013 miała sprawdzać wnioski samorządów z Warmii i Mazur ubiegających się o unijne miliony, i o budowę Wojewódzkiego Centrum Powiadamiania Ratunkowego, które w miejsce kilkunastu dyspozytorni w regionie miało odpowiadać za przyjmowanie i przekazywanie telefonów alarmowych z numeru 112 do właściwej jednostki straży pożarnej, policji czy pogotowia.

Wojewoda za czasów koalicji PO-PSL (z rekomendacji ludowców). Od 1998 r. był wiceburmistrzem Gołdapi. Z wykształcenia jest magistrem zarządzania. Urząd przejął w trudnych okolicznościach. Polska zmagała się wtedy z epidemią ptasiej grypy, a nowy wojewoda musiał organizować akcję przeciwdziałania temu zagrożeniu. We wrześniu 2008 r. zabrał mandat radnego Janowi Tandyrakowi, uznając, że szef olsztyńskiej PO złamał ustawę o samorządzie, bo prowadzi działalność gospodarczą na gruncie należącym do gminy, co jest niezgodne z prawem.

Przed ostatnimi wyborami parlamentarnymi, gdy startował na posła z listy PSL, był bardzo aktywny. W sierpniu nie było właściwie dnia, by nie wziął udziału w najdrobniejszych nawet uroczystościach. Niestety wysiłki na nic się zdały, bo Podziewski posłem nie został.

Podziewski zasadniczo uchodzi za niezbyt barwnego polityka i kiepskiego mówcę. Głośno zrobiło się o nim w marcu 2010 r. Podziewski i jego kot stali się wtedy bohaterami gazetki reklamującej Majonez Kętrzyński. Oprócz pochwał dla sztandarowego produktu z Mazur wojewoda podał przepis na ulubioną sałatkę z tuńczyka z majonezem. Promocja odniosła niezamierzony skutek, bo oprócz majonezu szum zrobił się także wokół wojewody. Podziewski musiał się tłumaczyć z afery majonezowej. Według oficjalnego komunikatu wizerunek wojewody został wykorzystany bez jego wiedzy. Producent majonezu tymi tłumaczeniami był zaskoczony i zagroził, że wojewodę usunie z honorowego Klubu Przyjaciół Majonezu Kętrzyńskiego.