Pięć premier i wydarzenia specjalne w kinach [RECENZJE]

Polska, 2015. Reż. Jerzy Zalewski. Aktorzy: Krzysztof Zalewski-Brejdygant, Wojciech Żołądkowicz, Piotr Nowak

Próbę wprowadzenia Żołnierzy Wyklętych do popkultury trudno uznać za udaną.

Reżyser Jerzy Zalewski potraktował postać dowódcy oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego - ieczysława Dziemieszkiewicza pseudonim "Rój", jako symbol pokolenia, które po wojnie nie złożyło broni. W intencji twórców, film ma odkłamywać obraz utrwalony przez PRL-owską propagandę, lecz zastępuje ją własną.

Zalewski podkreśla co prawda, że nie chciał nakręcić laurki, tylko "wejść w dialog z młodymi ludźmi", którzy o Żołnierzach Wyklętych wiedzą niewiele lub nic. Ze względu na panujący na ekranie chaos, przez pierwszych kilkadziesiąt minut nie sposób nie poczuć się zagubionym, pojawiają się nieścisłości, w historię trudno się zaangażować. Bo przecież by nadać postaciom charakteru, nie wystarczy włożyć im do ust przekleństw, a do ręki flaszki wódki. Choć przemilczano grzechy antykomunistycznej partyzantki, chłopcy z lasu nie są tu do końca bez skazy, mają chwile słabości, zwątpienia. Pokazano wyczerpanie przedłużającą się wojną, tragizm wyborów, ale od początku do końca to oni mają tu monopol na rację.

Zdecydowanie za długa i przeładowana patriotycznymi deklaracjami, "Historia Roja" wypada najlepiej filmowo w środkowej części, gdy reżyser daje się ponieść akcji. Brawurowe sekwencje wśród świszczących kul, egzekucje, katownie ? ogląda się jak western, co pozwala na chwilę przymknąć oko na proste, czarno-białe podziały (paradoksalnie Piotr Nowak jako groteskowo zły ubek ma więcej charyzmy niż odtwórca głównej roli). Tyle że, wypowiedzi historyków i rodzin uczestników tamtych wydarzeń poddają w wątpliwość fabularne zwroty.

Można próbować usprawiedliwiać pewne przekłamania tym, że tworzenie mitu wymaga uogólnienia, uproszczeń, nawet kosztem historycznej prawdy. Pytanie, jak dużym kosztem. I jak to się ma do haseł podnoszonych przez Zalewskiego, kiedy walczył o ten film (pierwsza, niezaakceptowana przez TVP wersja montażowa była gotowa pięć lat temu, potem był m.in. wygrany proces z PISF o zwrot dotacji) ze "szczerością" i "wolnością" na sztandarze?

Helios, Multikino

Wielka Brytania, USA, Bułgaria 2016 (London has fallen). Reż. Babak Najafi. Aktorzy: Gerard Butler, Aaron Echhart, Morgan Freeman

Kino akcji, powtórka z ? Olimpu w ogniu?. Dzielny ochroniarz prezydenta USA, Mike Banning, znów ratuje sytuację.

Tym razem po zamachu terrorystycznym w Londynie, który udaje się nadzwyczajnie - może dlatego, że połowa angielskich policjantów okazuje się zamaskowanymi arabskimi bojownikami. Stolica Anglii zostaje malowniczo zdemolowana, a pięciu przywódców zachodniego świata zabitych. Prezydent USA (Eckhart) jednak ocalał i teraz, wraz z wiernym Banningiem (Butler) usiłują umknąć przed tropiącymi ich złoczyńcami...

Trudno mówić tu o napięciu, gdyż wszystko jest tu tak schematyczne i przewidywalne, że siedzi się spokojnie w fotelu czekając na oczywisty finał. Podstawowych emocji więc brakuje, za to nie brakuje niewiarygodnie idiotycznych pomysłów, kiepskich efektów specjalnych, prostackich dialogów i groteskowego, pseudopatriotycznego patosu: mowa prezydenta, który na minutę przed egzekucją zapewnia naród amerykański, że będzie mu wiernie służył, mogłaby się znaleźć w komedii Sachy B. Cohena.

Helios, Multikino

Belgia, Francja 2016. Reż: Vincent Kesteloot, Ben Stassen. Dubbing: Magdalena Boczarska, Jerzy Kryszak, Marta Żmuda-Trzebiatowska, Kamil Kula, Cezary Kwieciński

Animowana adaptacja przygodowej książki Daniela Defoe.

Za kamerą twórcy popularnego ?Żółwika Sammy'ego?. Innowacyjność najnowszej filmowej wersji polega na przesunięciu punktu widzenia z ludzkiego... na zwierzęcy. Tym razem bohaterami są mieszkające na bezludnej wyspie papuga, kameleon, tapirzyca, wiekowa koza, dwa pangoliny, jeżozwierz i samica zimorodka. Kiedy morze wyrzuci dziwnego, dwunożnego stwóra zareagują nieufnie, ale z czasem zaprzyjaźnią, a nawet sprzymierzą się z człowiekiem, by stawić czoła zagrażającemu wyspie niebezpieczeństwu.

Helios, Multikino

USA 2016 (Risen). Reż. Kevin Reynolds. Aktorzy: Joseph Fiennes, Tom Felton, Cliff Curtis, Peter Firth

Dramat kostiumowy.

Rzymski Trybun Clavius dostaje zadanie od przełożonego Poncjusza Piłata. Ma wyjaśnić zniknięcie zwłok ukrzyżowanego Jeszui i obalić plotki o jego rzekomym zmartwychwstaniu. Czy szukając prawdy odkryje wiarę?

Kevin Reynolds (?Robin Hood. Książę złodziei?) już w pierwszej sekwencji mocno potrząsa widzem, wrzucając go w środek brutalnego starcia wojsk cesarza z antyrzymską bojówką, prowadzoną przez Barabasza. Jest głośno i szybko, bez upiększeń. Piasek włazi w oczy, posoka tryska a kończyny fruwają. "Zmartwychwstały" wysyła sygnał: tej filmowej kronice walki o wiarę bliżej będzie "Pasji" niż kapiącego pastelowym cukrem "Bóg istnieje". Stosunkowo zgrzebna estetyka i umowny realizm przedstawienia uwiarygodniają duchowe rozterki Claviusa (Fiennes) i podkreślają brutalny charakter ówczesnego systemu. Ciekawie jawią się też zakulisowe gierki o władzę, prowadzone w forcie Piłata. Dopóki Clavius szuka uczniów tajemniczego "króla" i próbuje wyjaśnić zagadkę zniknięcia ciała, film nie nuży. Niestety, kiedy odnajdzie - żywego - Jeszuę i przeżyje duchowe oświecenie, film zmieni kierunek o sto osiemdziesiąt stopni.

Szkoda Josepha Fiennesa, który po duchowej przemianie Claviusa zmuszony jest grać na jednym wyrazie twarzy - napięte mięśnie żuchwy i przyłzawione oko w wyrazie zachwyconego niedowierzania. Z konwencjonalnej, ale nieogłupiającej opowieści o dylematach i sprzecznych systemach wartości robi się lepka od lukru opowieść o wierze, która działa jak narkotyk rozweselający, tzw. "euforyk". Bezkrytyczni entuzjaści Jeszui przypominają u Reynoldsa (jak to ujęła pewna polska wokalistka) "ujaranych ziołem" niezbyt lotnych studenciaków, plotących trzy po trzy. Sam Jeszua nie ma w sobie nic z depozytariusza mądrości wiary i świata. Kreowany jest niczym magik, którego "cool" sztuczki i hipsterski wizerunek przyciągają kolejnych fanów. Wspólnota wierzących przypomina tu klub abonencki, w którym za regularne wpłaty dostaje się raz na jakiś czas gadżet. Na przykład rybę na bezrybiu. Albo usunięcie trądu. Wszystko gratis i od ręki! "Zmartwychwstały" pokazuje, jaką siłę ma dobry PR. Twórca strzelił sobie w stopę: poetyka opery mydlanej przemienia film w nieznośnie naiwną czytankę, która wiarę utożsamia z brakiem umiejętności samodzielnego myślenia. Reynolds - chyba przez przypadek - udowadnia jedno: najbardziej płodnym i fascynującym stanem umysłu jest wątpienie.

Helios, Multikino

USA 2016. Reż. Ben Stiller. Aktorzy: Ben Stiller, Owen Wilson, Penélope Cruz, Will Ferrell

Kontynuacja niewybrednej komedii ze świata mody, przeboju sprzed 15 lat.

Były model Derek Zoolander (Stiller) i jego przyjaciel Hansel po okresie towarzyskiego niebytu wracają na rynek. Zaskakują ich zmiany, jakie zaszły w modelingu przez te lata. Niespodziewanie modele ze starej gwardii dostają specjalną misję: mają pomóc tajnej agentce Valentinie Valencii (Cruz), która tropi mordercę, eliminującego najpiękniejszych ludzi świata. Wyczekiwany sequel zebrał bardzo chłodne opinie za oceanem - zarzucano mu przede wszystkim brak autoironicznego dystansu i że "pojawia się w nim więcej gościnnych gwiazd niż śmiesznych dowcipów".

Helios

Kultura dostępna: Demon

To rzadki w polskiej kinematografii przykład filmu, którego twórcy świadomie korzystają ze środków kina grozy. Już od pierwszej sceny, kiedy ?Pyton" (izraelski aktor Itay Tiran) przeprawia się promem do małego miasteczka, przeczuwamy, że historia nie skończy się dobrze. Mężczyzna przyjechał do Polski na ślub z poznaną na Wyspach Żanetą (Żulewska). W przeddzień uroczystości, porządkując otoczenie starego domu, gdzie młodzi mają zamieszkać, dokonuje makabrycznego odkrycia, które przyszły teść i szwagier bagatelizują. Do czasu aż podczas wesela zacznie dziać się z nim coś, co trudno wytłumaczyć alkoholowym zamroczeniem. Zobaczy bowiem ducha żydowskiej dziewczyny.

Cykl "Kultura dostępna" promuje polskie kino w przystępnych cenach. Wstęp 10 zł.

Helios, 10 marca, godz. 18.

Liga Mistrzów w kinie

Transmisja piłkarskich meczów 1/8 finału tych rozgrywek. Real Madryt - AS Roma (8 marca, godz. 20:30) i Chelsea - PSG (9 marca, godz. 20:30),

Multikino, wstęp 21 zł.