Ranking olsztyńskich plaż i kąpielisk. Która najlepsza?

Są wśród olsztyńskich plaż oficjalne kąpieliska, z ratownikami i różnymi atrakcjami, ale i kąpieliska dzikie. Postanowiliśmy stworzyć ranking najbardziej popularnych.

Ale najpierw przypomnijmy parę faktów, ciekawostek i historii związanych z olsztyńskimi jeziorami i plażami...

Ile jest jezior w Olsztynie? Różne źródła podają różną liczbę zbiorników wodnych w obrębie miasta. Aby rozstrzygnąć ten spór, zacząć trzeba od definicji, co rzeczywiście możemy nazwać jeziorem, a co nie. Według naukowców jeziora różnią się tym od stawów, że w tych pierwszych występuje termiczna i świetlna pionowa strefowość, która nie występuje w stawach. Innymi słowy: jeziora mają strefy o zmiennych temperaturach wody i różnym natężeniu docierającego do nich światła. Autorzy opracowania pt. ?Jeziora Olsztyna, stan troficzny, zagrożenia? stwierdzili, że jest ich w mieście 11. - I tego się trzymajmy. Ta liczba może być większa, jeśli do jezior zaliczymy oczka - mówił na łamach "Wyborczej Olsztyn" prof. Zbigniew Endler z Katedry Ekologii Stosowanej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Jeziorami więc są: Ukiel, Długie, Sukiel, Redykajny, Żbik, Kortowskie, Czarne, Trackie, Podkówka, Stary Dwór i Skanda.

Więcej jezior chcieli mieć w Olsztynie zwłaszcza specjaliści od promocji. Cztery lata temu w materiałach informacyjno-promocyjnych przygotowanych przez olsztyński ratusz podali, że jest ich więcej o cztery, niż twierdzą naukowcy. Tytuł tej broszury brzmiał "Olsztyn wśród 15 jezior". Jezior przybyło, bo zaliczyli do nich znane, ale niewielkie oczka wodne, w tym Mumel, Pereszkowo czy Zgniłek. Bywa też, że do olsztyńskich jezior zaliczane są akweny leżące przy granicy miasta. Najlepszy przykład to Jezioro Bartąg, które jednak znajduje się już w granicach administracyjnych gminy Stawiguda.

Za pierwsze kąpielisko w mieście można uznać to otwarte nad Jeziorem Fajferek w 1845 r. Ten naturalny zbiornik wodny znajdował się w okolicy dzisiejszych ulic Warszawskiej, Grunwaldzkiej i Jagiellończyka. Niestety, 2. połowa XIX wieku była złym czasem dla olsztyńskich jezior, gdyż przeszły one w ręce prywatne, a właściciele szukali dochodów z parcel budowlanych a nie rybołówstwa. Dlatego Fajferek już w 1882 r. został osuszony. Dokonano tego spuszczając wodę do Łyny. W tym celu wybudowano kanał, którego pozostałości można zobaczyć na tyłach ulicy Polnej. Na miejscu, gdzie niegdyś było zlokalizowane jezioro, teraz są tu ogródki działkowe. W tym samym czasie zniknęło kilka innych jezior jak Płociduga, która była zlokalizowana przy dzisiejszej al. Warszawskiej i ul. Tuwima. Jezioro zostało osuszone i częściowo zasypane. W 1878 r. powstało kolejne miejskie kąpielisko ? nad jez. Długim. 21 lat później, Olsztyn wykupił tereny jez. Krzywego od gminy Likusy, nad którym w 1932 r. została otwarta plaża miejska.

412 hektarów

taką powierzchnię ma największe olsztyńskie jezioro - Ukiel, zwane Krzywym. Jest jednocześnie większe niż wszystkie pozostałe razem wzięte

95,5 hektara

ma drugie pod względem wielkości jezioro w Olsztynie - Kortowskie

1,5 hektara

liczy najmniejszy olsztyński akwen, co do którego nie ma wątpliwości, że jest jeziorem. To Jezioro Czarne, leżące w parku między jeziorami Ukiel i Długie

0,25 hektara

to powierzchnia stawu w Kortowie, występującego w niektórych źródłach jako najmniejsze jezioro o nazwie Modrzewiowe

43 metry

głębokości ma najgłębsze jezioro w Olsztynie, jest nim Ukiel

5 metrów

głębokości ma jezioro najpłytsze, czyli Jezioro Trackie

22,5 kilometra

liczy linia brzegowa Jezioro Ukiel, to tyle, ile wynosi odległość między centrum Olsztyna a Butrynami

Przez większość mieszkańców jezioro to i plaża nazywane są błędnie Żbikiem. Ostatnie miejsce to zaskoczenie? Tłumaczymy, dlaczego tak zdecydowaliśmy. Przez lata Tyrsko było najczystszym jeziorem w mieście, nawet rezerwatem przyrody. Stąd jego popularność, a wręcz legenda. Niestety, to już jednak historia, o czym pisaliśmy w "Wyborczej Olsztyn". Fachowcy mówią wręcz, że od końca lat 80. XX wieku jezioro powoli umiera. To dlatego, mimo jego oczywistych walorów, kąpielisko umieściliśmy na ostatnim miejscu naszego rankingu. Ma większy potencjał, ale teraz nie polecamy go plażowiczom. Niech jezioro trochę odetchnie od tłumu olsztynian (który mimo to nadal je okupują, zarówno w części odsłoniętej, jak i leśnej) i wróci do dawnej formy.

Trudno to nazwać kąpieliskiem. To po prostu dzika plaża przy moście. Korzystają z niej okoliczni mieszkańcy, którzy z uwagi na remont plaży miejskiej zaczęli przychodzić nad to od niedawna zrewitalizowane jezioro. - Mieszkam w pobliżu, przy ul. Leśnej. Skoro plaża miejska jest zamknięta, wolę tutaj przychodzić - tłumaczy jedna z plażowiczek. Z mostu roztacza się piękny widok na północną i południową część akwenu. Aby się ochłodzić, możemy usiąść w cieniu na jednej z ławeczek ustawionych między drzewami, choć trzeba pamiętać, że ławki - tak jak i cała promenada wokół jeziora - są oblegane. W pobliżu nie ma punktów gastronomicznych, jednak plażowiczom to w zupełności nie przeszkadza. Przy okazji można też tutaj wypocząć aktywnie. Na przykład wsiąść na swój rower i przejechać dookoła całe jezioro.

Dojazd nie jest zbyt komfortowy. Wjeżdżamy w ul. Sokolą, a za torami jedziemy prosto ul. Przepiórczą. Na końcu gruntowej drogi skręcamy w prawo w ul. Cietrzewią, którą kierujemy się prosto. Gdy zobaczymy taflę wody i samochody zaparkowane na trawie, będziemy na miejscu. Luksusów tutaj nie uświadczymy, za to ludzi jest zdecydowanie mniej niż na innych kąpieliskach. Utrudnieniem jest strome zejście. Nie ma ratownika ani żadnych wodnych atrakcji. Nie uświadczymy tu także lokali gastronomicznych, więc prowiant lepiej zabrać z domu lub kupić, w którymś ze sklepów w Gutkowie. Plusem, na który zwracają uwagę korzystający z jej uroków, z pewnością jest to, że plaża jest raczej cicha i spokojna, otoczona drzewami.

Popularna wśród mieszkańców południowych osiedli Olsztyna i podolsztyńskich wsi. Aby tam dotrzeć, musimy jechać albo drogą w kierunku Butryn i skręcić w stronę Bartążka, albo trasą od Zacisza i Bartąga. Przy ulicy jest zjazd na dziki parking. Najlepiej jednak dojechać tam rowerem. Na plażę wykorzystywana jest sporych rozmiarów łąka. Niby jest duża, ale lepiej zajmować miejsca bliżej jeziora. W pobliskim sklepie na górce można wypożyczyć sprzęt wodny (kajaki, rowery wodne).

Przy plaży jest molo. Obok stoją dwa drewniane domki z ławeczkami, gdzie wieczorami możemy usiąść wraz ze znajomymi, a w dzień uciec przed palącym słońcem. Oprócz sklepu funkcjonuje też bar, w którym możemy się posilić. Jezioro w tym miejscu jest dosyć niebezpieczne i bardzo zdradliwe. Powodem jest nagły spadek dna niedaleko od brzegu. Kilka lat temu nie było wakacji, by ktoś tu nie utonął. Na wschodnim brzegu jeziora jest jeszcze kilka dzikich i niewielkich plaż, które też okupują plażowicze, głównie z Jarot. Niestety, bywa bardzo brudna.

Dawniej zwana piaszczystą. Mało kto z młodych olsztynian wie, że powstała w 1978 r. przed dożynkami, które się wtedy w Olsztynie odbyły. Robotnicy wybierali stąd piach do budowy obiektów przygotowywanych na dożynki, głównie nowych ulic.

Nie ma tutaj parkingu, więc plażowicze muszą zostawiać samochody na poboczu przy ul. Pstrowskiego, a na miejsce dochodzą leśną ścieżką. Stroma, piaszczysta skarpa jest symbolem tego miejsca. Nad nią rośnie bujny las. To jedna z kultowych plaż, jedna z najbardziej rozpoznawalnych w Olsztynie. - Zawsze przychodziłem tutaj z kolejnymi dziewczynami i butelkami wina. Siadaliśmy na skarpie i piliśmy. Teraz odwiedzam to miejsce regularnie z żoną i dziećmi - mówi jeden ze spotkanych plażowiczów. Kąpielisko nie jest strzeżone. Ludzie pływają na własną odpowiedzialność. Na piasku tuż przy wejściu ustawiona jest nowa, drewniana przebieralnia. Betonowe obręcze rozstawione w kilku miejscach spełniają rolę koszy na śmieci.

Samochodem dojedziemy niemal do samej plaży (choć wtedy trzeba się przygotować na problemy z zaparkowaniem na terenie miasteczka akademickiego), dojście od autobusu miejskiego zajmie trochę czasu (a i tak ten środek komunikacji polecamy). Plaża jest długa, w części przy jeziorze piaszczysta, a dalej od niego trawiasta. Dno łagodnie opada, więc dzieci bez problemu mogą się pluskać w wyznaczonym miejscu, pod okiem ratowników. Co ludzi skłania do przyjścia tutaj? - Przyzwyczajenie. Przychodziłam tutaj, będąc jeszcze na studiach. Do tej pory tu lubię przychodzić - twierdzi pani Anna z Jarot. Gdybyśmy zgłodnieli, w budkach przy głównej promenadzie prowadzącej nad jezioro możemy zjeść lody, gofry czy hot dogi. W odległości 200 metrów od plaży znajduje się Rast, w którym zrobimy potrzebne zakupy. Plaża jest tak popularna, że uniwersytecka Fundacja Żak, którą się nią opiekuje, podzieliła ją, by nie zabrakło miejsca dla kolonistów, którzy co roku przyjeżdżają do Olsztyna i mieszkają w pobliskich akademikach. Niestety, często słychać skargi, że plaża jest brudna.

Znajduje się nad największym olsztyńskim jeziorem, ale bardziej na uboczu niż plaża miejska, więc jest mniej oblegana. I na tym polega jej przewaga. Można do niej dotrzeć, zjeżdżając z ul. Sielskiej w ul. Lotniczą koło lotniska Dajtki. Droga prowadzi bezpośrednio do małego parkingu przy przystani. Kilkadziesiąt metrów dalej jest niewielka i spokojna plaża. - Woda jest czysta, a jeżeli ma się szczęście, to trafi się na ciszę i spokój - twierdzi plażowicz, którego akurat spotkaliśmy. Kąpielisko jest ogrodzone i pilnowane przez ratownika. Obok są ubikacje i boisko do siatkówki. Przy samym jeziorze ustawiona jest przebieralnia. Plaża jest piaszczysto-trawiasta, więc można wybrać, na jakiej powierzchni położymy ręczniki. Obok jest marina, z której roztacza się ładny widok na Olsztyn. Minusem tego kąpieliska jest brak punktu gastronomicznego.

Nad tym jeziorem są w sumie dwie plaże. Ta, do której dojeżdża się ul. Plażową od strony ul. Pstrowskiego - zwana kiedyś trawiastą - jest strzeżona. Dwóch ratowników od godziny 10 do 18 czuwa nad bezpieczeństwem plażowiczów. W pobliżu kąpieliska jest niewielki parking, na którym można zostawić samochód. Skarpa łagodnie opada ku jezioru. - Przyjeżdżam tutaj, bo to spokojne i ciche miejsce, czego nie można powiedzieć o innych plażach w mieście - mówi Krystian, student informatyki.

W pobliżu można kupić lody lub zimne napoje. Jest również wypożyczalnia sprzętu wodnego: kajaki kosztują 10 zł za godzinę, natomiast rowery wodne 12 zł. Chętni mogą zagrać w siatkówkę plażową.

Kiedyś oblężona, dziś jest tu nieco spokojniej niż dawniej. Może i dlatego, że z dawnych pomostów, których w najlepszym momencie było trzy, nic już nie zostało.

To w pewnym sensie plaża miejska nr 2. Dzięki trwającym remontom także ona zyska na wyglądzie i będzie bardziej przyjazna plażowiczom.

Dostaniemy się do niej, zjeżdżając nad Jezioro Krzywe za hotelem Omega. Możemy dojechać również ekotramwajami kursującymi od Wysokiej Bramy i ul. Jagiellońskiej 33, nie mówiąc o autobusach miejskich, w tym nowej linii nr 37. Nieopodal plaży prowadzone są prace budowlane związane z inwestycjami nad Jeziorem Krzywym. Nie przeszkadza to jednak ludziom tłumnie gromadzić się na rozgrzanym piasku. Dno opada łagodnie, więc nawet najmłodsi bez problemu mogą się tu kąpać. Na miejscu jest ratownik, który strzeże bezpieczeństwa pływających. Na plaży obowiązuje zakaz palenia (dla palaczy przygotowana jest specjalna strefa), zakaz wyprowadzania psów oraz wnoszenia i spożywania alkoholu. Atrakcji mamy tutaj wiele: od możliwości wynajęcia żaglówek w pobliskiej marinie, po rejsy po jeziorze, które odbywają się od poniedziałku do piątku o godz. 12 i 17. Bilet normalny kosztuje 25 zł, natomiast ulgowy jest o 5 zł tańszy. Aby się zrelaksować, możemy pójść do strefy odpoczynku tuż przy przystani i zamówić sobie leżak bądź puf i tak spędzić czas przy muzyce. Nad jeziorem jest również restauracja, gdzie możemy smacznie zjeść. Niestety, zapłacimy w niej tylko gotówką.

Zwycięża w naszym rankingu, bo żyjemy nadzieją, że dzięki nowej zabudowie, atrakcjom i wypożyczalniom rzeczywiście spełni w końcu oczekiwania mieszkańców. Dowiemy się tego w najbliższych dniach, gdy będzie można korzystać z plaży miejskiej po jej otwarciu, a właściwie po otwarciu jej części, bo cały remontowany od ponad roku kompleks ma być oddawany do użytku fragmentami jeszcze przez kilka najbliższych tygodni. Najwcześniej planowane jest otwarcie części w rejonie boisk do piłki siatkowej. Przebudowa nabrzeża Jeziora Krzywego - od plaży miejskiej do przystani przy ul. Jodłowej - zaczęła się pod koniec marca 2013 r. Firma NDI, znana z budowy Teatru Szekspirowskiego w Gdańsku, przebudowy centrum Katowic, a także dokończenia Międzynarodowego Centrum Kongresowego w tym mieście, realizuje projekt, stworzony przez koalicję olsztyńskich architektów. Koszt to 60 mln zł. Za te pieniądze mieszkańcy dostaną do dyspozycji trasy rowerowe wzdłuż brzegu, pełniące zimą funkcję tras narciarskich, dziesięć boisk do siatkówki plażowej, cztery boiska do squasha, bazę sportów wodnych wraz z siłownią, sauną i wypożyczalnią sprzętu. Będzie też nowa, całoroczna hala sportowa z boiskami do siatkówki plażowej, plac gier interaktywnych, snowpark i skatepark oraz parking. Te atrakcje zostały pomyślane w taki sposób, by okolice plaży miejskiej przyciągały ludzi nie tylko latem, ale także i zimą. Dodatkowo plaża miejska ma być połączona promenadą z kąpieliskiem Marina. Jednym słowem - marzenie. To daje nadzieję, że plaża zdecydowanie wysunie się na pierwsze miejsce rankingu olsztyńskich kąpielisk.

Dotychczas była oblegana, ale dla wielu olsztynian właśnie to było jej mankamentem i dlatego wybierali bardziej kameralne plaże nad jeziorami w okolicznych gminach.